जम्मू-काश्मीरचा फुटीरतावादी नेता यासिन मलिकला बुधवारी दिल्ली न्यायालयाने टेरर फंडिंग प्रकरणात जन्मठेपेची शिक्षा सुनावली आहे. राष्ट्रीय तपास संस्थेने (NIA) यासीन मलिकला फाशीची शिक्षा देण्याची मागणी न्यायालयाकडे केली होती. यासिन मलिक याला एनआयए कोर्टाने 19 मे रोजी दोषी ठरवले होते. त्यावर बुधवारी सुनावणी होऊन न्यायालयाने निर्णय राखून ठेवला होता. याआधी यासीन मलिकने दहशतवादी कारवायांसाठी आर्थिक मदत स्वीकारली होती. बेकायदेशीर क्रियाकलाप प्रतिबंधक कायद्यांतर्गत (UAPA) मलिकवर आरोपही निश्चित करण्यात आले आहेत. चला जाणून घेऊया यासिन मलिकबद्दल... (Yasin malik kidnapping and murder of air force personnel know all Yasin malik cases)

बाप बस चालक, मुलाने घाटीत दहशत पसरवली

यासिन मलिकचा (Yasin Malik) जन्म 3 एप्रिल 1966 रोजी श्रीनगरमधील (Srinagar) मैसुमामध्ये झाला. यासीनचे वडील गुलाम कादिर मलिक हे सरकारी बस चालक होते. यासिनचे संपूर्ण शिक्षण श्रीनगरमध्ये झाले. श्री प्रताप कॉलेजमधून पदवी प्राप्त केलेल्या यासिन मलिकने एका मुलाखतीत एका सामान्य विद्यार्थ्यापासून (Students) ते जम्मू-काश्मीर (Jammu and Kashmir) लिबरेशन फ्रंटचा प्रमुख बनण्यापर्यंतची कहाणी सांगितली. काश्मीरमध्ये लष्कराचे अत्याचार पाहून आपण शस्त्र हाती घेतल्याचा दावा त्याने केला. यानंतर यासिनने 80 च्या दशकात 'ताला पार्टी' स्थापन केली. तसेच त्याने खोऱ्यात अनेक वेळा दहशतवादी घटना घडवून आणल्या.

क्रिकेट सामन्यादरम्यान खेळपट्टी खराब करण्यासाठी गेला होता

हे 13 ऑक्टोबर 1983 चा आहे. काश्मीरमधील शेर-ए-काश्मीर स्टेडियमवर भारत (India) आणि वेस्ट इंडिज यांच्यात क्रिकेट सामना सुरु होता. लंच ब्रेक दरम्यान 10-12 मुले अचानक मैदानावर पोहोचली आणि त्यांनी खेळपट्टी खराब करण्यास सुरुवात केली.

शेकडो लोकांच्या जल्लोषात फटाके फोडले

13 जुलै 1985 रोजी काश्मीरमधील ख्वाजा बाजारमध्ये नॅशनल कॉन्फरन्सची रॅली होत होती. यावेळी शेकडो लोक उपस्थित होते. 60 ते 70 मुले रॅलीत पोहोचली आणि मध्येच फटाके फोडले. त्यावेळी बॉम्बस्फोट सुरु झाल्याचं सगळ्यांना वाटलं. सर्वत्र गोंधळाचे वातावरण होते. त्यानंतर यासिन मलिक पहिल्यांदाच पकडला गेला.

'ताला पार्टी'चे नाव बदलून 'आयएसएल'

1986 मध्ये मलिकने 'ताला पार्टी' चे नाव बदलून 'इस्लामिक स्टुडंट्स लीग' (ISL) केले. यामध्ये तो फक्त काश्मीरमधील तरुणांचा समावेश करायचा. काश्मीरला भारतापासून वेगळे करणे हा त्याचा उद्देश होता. काश्मीरमध्ये अनेक दहशतवादी घटना घडवून आणणाऱ्या अशफाक मजीद वानी, जावेद मीर आणि अब्दुल हमीद शेख या दहशतवाद्यांचा आयएसएलमध्ये समावेश होता.

मकबूल भट्टच्या फाशीला विरोध

दहशतवादी मकबूल भट्टला 11 फेब्रुवारी 1984 रोजी देशविरोधी कारवाया आणि दहशतवादी घटनांमध्ये सहभाग असल्याबद्दल फाशी देण्यात आली. त्यावेळी यासिन मलिक आणि त्यांच्या ताला पक्षाने कडाडून विरोध केला. ठिकठिकाणी मकबूल भट्ट यांच्या समर्थनार्थ पोस्टर लावण्यात आले होते. या प्रकरणी यासिनला पोलिसांनी अटक केली असून तो चार महिने तुरुंगात होता.

त्यानंतर राजकारणातही पाऊल ठेवले

काश्मीरमध्ये 1980 पासून हिंदूंवर हल्ले सुरु झाले. यामध्ये यासिन मलिक आणि त्याच्या साथीदारांचे नाव येत होते. हिंसाचाराच्या वाढत्या घटना पाहता 7 मार्च 1986 रोजी तत्कालीन पंतप्रधान राजीव गांधी यांनी जम्मू-काश्मीरमधील गुलाम मोहम्मद शेख सरकार बरखास्त केले. राज्यात राज्यपाल राजवट लागू करण्यात आली. त्यानंतर काँग्रेसने फारुख अब्दुल्ला यांच्या नॅशनल कॉन्फरन्सशी हातमिळवणी केली. 1987 मध्ये विधानसभेच्या निवडणुका झाल्या. या निवडणुकीत फुटीरतावादी नेत्यांनी मिळून नवी आघाडी स्थापन केली. यामध्ये जमात-ए-इस्लामी आणि इत्तेहादुल-उल-मुस्लिमीन यांसारख्या पक्षांनी एकत्र येऊन मुस्लिम युनायटेड फ्रंट (MUF) ची स्थापना केली. यासिन मलिकने या आघाडीचे उमेदवार मोहम्मद युसूफ शाह यांचा प्रचार केला. नंतर याच युसूफ शाहने हिजबुल मुजाहिद्दीन ही दहशतवादी संघटना स्थापन केली. आज युसूफ शाह हे सय्यद सलाहुद्दीन या नावाने ओळखले जातात.

निवडणुका हरल्या तर हिंसाचाराच्या घटना वाढल्या

1987 मध्ये मुस्लिम युनायटेड फ्रंट (MUF) काँग्रेस आणि नॅशनल कॉन्फरन्सकडून निवडणुकीत पराभूत झाला. यानंतर काश्मीरमध्ये हिंसाचाराच्या घटना वाढल्या. यासिन मलिकने संपूर्ण काश्मीरमध्ये फुटीरतावाद आणि दहशतवादाला प्रोत्साहन दिल्याचे सांगितले जाते. 1988 मध्ये यासिन मलिक जम्मू काश्मीर लिबरेशन फ्रंट (JKLF) मध्ये सामील झाला. तो एरिया कमांडर होता. याद्वारे यासिन मलिकने काश्मिरी तरुणांना देशाविरुद्ध भडकावण्यास सुरुवात केली.

गृहमंत्र्यांच्या मुलीचे अपहरण

1988 मध्ये, जम्मू काश्मीर लिबरेशन फ्रंट (JKLF) मध्ये सामील झाल्यानंतर काही दिवसांनी तो पाकिस्तानला गेला. इथे प्रशिक्षण घेतल्यानंतर तो 1989 मध्ये भारतात परतला. यानंतर त्याने गैर-मुस्लिमांना मारण्यास सुरुवात केली. 8 डिसेंबर 1989 रोजी देशाचे तत्कालीन गृहमंत्री मुफ्ती मोहम्मद सईद यांची मुलगी रुबिया सईद हिचे अपहरण करण्यात आले.

त्यावेळी मुफ्ती मोहम्मद सईद दिल्लीत अधिकाऱ्यांची बैठक घेत होते. अशफाक वाणी हा या अपहरण प्रकरणाचा सूत्रधार होता. यासीन मलिकच्या सांगण्यावरुन ही घटना घडल्याचे सांगण्यात आले. यातील सर्व दहशतवादी जेकेएलएफशी संबंधित होते. टाडा कोर्टाने यासिन मलिक, अशफाक वानी, जावेद मीर, मोहम्मद सलीम, याकूब पंडित आणि अमानतुल्ला खान यांना आरोपी म्हणून घोषित केले होते. अशफाक वानी याचा 1990 मध्ये सुरक्षा दलांनी खात्मा केला होता.

जेव्हा संपूर्ण देश हादरला

गृहमंत्र्यांच्या मुलीचे अपहरण झाल्यानंतर 1990 मध्ये काश्मीरमध्ये चार हवाई दलाच्या जवानांची गोळ्या झाडून हत्या करण्यात आली होती. या प्रकरणात यासिन मलिकलाही आरोपी करण्यात आले होते.

यासिनला कधी अटक करण्यात आली?

• यासिन मलिकला ऑगस्ट 1990 मध्ये दुसऱ्यांदा अटक करण्यात आली होती. त्यानंतर तो जखमी झाला. त्याच्या अटकेनंतर जेकेएलएफचे अनेक दहशतवादी सुरक्षा दलांनी मारले. मे 1994 मध्ये त्यांची सुटका झाली.

• 1999 मध्ये यासिन मलिकला सार्वजनिक सुरक्षा कायद्यांतर्गत अटक करण्यात आली होती. त्यानंतर तो तुरुंगात ये-जा करत राहिला. त्यादरम्यान त्यांनी देशाचे पंतप्रधान आणि राष्ट्रपती यांचीही भेट घेतली. 2005 मध्ये त्यांनी पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांचीही भेट घेतली होती.

• 2017 मध्ये एनआयएने यासिन मलिकवर टेरर फंडिंग प्रकरणी गुन्हा दाखल केला होता. यासिन मलिकला 2019 मध्ये अटक करण्यात आली होती. 19 मे 2022 रोजी कोर्टाने यासिन मलिकला टेरर फंडिंग प्रकरणात दोषी ठरवले.