Screen time and heart disease: काळी उठल्यापासून रात्री झोपेपर्यंत, स्क्रिन आपल्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग बनल्या आहेत. स्मार्टफोन आणि इतर गॅजेट्समुळे जग आपल्या बोटांवर आल्यासारखं वाटत असलं, तरी या सुविधेची मोठी किंमत आपण मोजत आहोत: आपलं आरोग्य. डोळ्यांवर ताण किंवा मानदुखी यांसारख्या सामान्य समस्यांच्या पलीकडे, आता डॉक्टर एका गंभीर धोक्याबद्दल इशारा देत आहेत—तो म्हणजे स्क्रिनच्या अतिवापरामुळे तुमच्या हृदयाला होणारा गंभीर धोका.

डॉ. सुहेल धनसे, हे हृदयविकार तज्ञ असून त्यांनी सांगितले की, स्क्रिनच्या अतिवापरामुळे अनेक वाईट सवयी लागतात, ज्या हळूहळू तुमच्या हृदयाच्या आरोग्याला धोका देतात. यात सर्वात महत्त्वाचे कारण म्हणजे दीर्घकाळ एकाच जागी बसून राहणे, ज्यामुळे चुकीची बसण्याची पद्धत, रात्री उशिरापर्यंत स्क्रिनचा वापर आणि सतत खात राहणे अशा सवयी जडतात.

हृदयावर होणारा थेट परिणाम

या सवयी स्वतंत्रपणे पाहता किरकोळ वाटतील, पण एकत्र आल्यावर त्या गंभीर आरोग्य समस्या निर्माण करतात. अनेक लोक थकवा, डोकेदुखी आणि झोपेची कमतरता यांसारख्या सुरुवातीच्या लक्षणांकडे दुर्लक्ष करतात, पण डॉ. धनसे सांगतात की ही धोक्याची घंटा असू शकते.

रात्रीच्या वेळी ब्लू लाईटच्या सततच्या संपर्कात राहिल्याने शरीराच्या नैसर्गिक जैविक घड्याळात बिघाड होतो, ज्यामुळे उच्च रक्तदाब, वजन वाढणे आणि मधुमेहाची समस्या अधिक वाढू शकते. हे सर्वच हृदयविकारासाठी मोठे धोके आहेत. तुम्हाला फक्त थकल्यासारखं वाटेल, पण ही तुमच्या शरीराची मदतीसाठी केलेली हाक असते.

सतत स्क्रिनच्या वापराने वाढणाऱ्या निष्क्रिय जीवनशैलीचा तुमच्या हृदय व रक्तवाहिन्यांवर थेट आणि गंभीर परिणाम होतो. डॉ. धनसे सांगतात की, जास्त वेळ बसून राहिल्याने रक्ताभिसरण कमी होते, ज्यामुळे रक्ताच्या गाठी तयार होण्याचा धोका वाढतो. याव्यतिरिक्त, बैठे काम करणाऱ्या जीवनशैलीमुळे उच्च रक्तदाब, उच्च कोलेस्ट्रॉल आणि लठ्ठपणा यांसारख्या समस्या वाढतात, ज्या हृदयविकार आणि स्ट्रोकसाठी मुख्य कारणे आहेत.

अति प्रमाणात स्क्रिनचा वापर केल्याने काही संवेदनशील व्यक्तींमध्ये अनियमित हृदयाचे ठोके देखील येऊ शकतात. अनेक अभ्यासांनुसार, जे लोक दिवसातून ४ ते ६ तासांपेक्षा जास्त वेळ स्क्रिनवर घालवतात त्यांना 'मेटाबॉलिक सिंड्रोम' होण्याची शक्यता जास्त असते, ज्यामुळे 'कोरोनरी आर्टरी डिसीज' होण्याचा धोका थेट वाढतो.

डिजिटल जगात हृदयाचे रक्षण कसे कराल?

चांगली गोष्ट म्हणजे, या धोक्यांपासून आपल्या हृदयाचे रक्षण करण्याचे उपाय तुलनेने सोपे आहेत. त्यासाठी फक्त निरोगी दिनचर्येकडे परत येणे आवश्यक आहे. डॉ. धनसे यांचा सल्ला स्पष्ट आणि उपयुक्त आहे: प्रत्येक ३०-४० मिनिटांनी उठा, शरीराला ताण द्या आणि थोडे चाला, ज्यामुळे रक्ताभिसरण सुधारेल.

चांगली झोप येण्यासाठी रात्री झोपण्यापूर्वी मनोरंजनासाठी स्क्रिन वापरणे टाळा. नियमितपणे मैदानी खेळ किंवा व्यायामासाठी वेळ काढा, तसेच संतुलित आहार घ्या आणि नियमितपणे डॉक्टरांची तपासणी करा. डॉ. धनसे ठामपणे सांगतात की, निरोगी हृदयासाठी हालचाल, आराम आणि संतुलन खूप महत्त्वाचे आहे. तंत्रज्ञानाच्या जगात नेहमी कनेक्टेड राहण्याऐवजी बाहेर पडा आणि निरोगी जीवनशैली निवडा.