इरफान खानने 29 एप्रिल 2020 रोजी अखेरचा श्वास घेतला. तो भारतीय चित्रपटांमधला एक सर्वात प्रतिभावान अभिनेत्यांपैकी एक होता. त्यांच्या निधनाने चित्रपटसृष्टीची मोठी हानी झाली आहे. आज त्याच्या स्मृतीदिनी चला पाहुया त्याचा प्रवास - वैयक्तिक आणि करिअरमधल्या काही खास क्षणचित्रांमधुन

७ जानेवारी १९६७ रोजी जन्मलेल्या इरफानचे पूर्ण नाव साहबजादे इरफान अली खान होते. श्रीमंत रूढिवादी मुस्लिम कुटुंबात जन्मलेले, त्यांचे वडील जहागीरदार खान टायर्सचा व्यवसाय करायचे. त्यांना इम्रान खान आणि सलमान खान हे दोन भाऊ,आणि रुखसाना बेगम नावाची एक बहीण होती. 

इरफान खान त्याच्या अभिनय कौशल्यासाठी ओळखले जात होता, परंतु एक विद्यार्थी म्हणून इरफान खान इतका लाजाळू असायचा की तो समोर आहे हे कोणालाही समजायचे नाही. वर्गात लक्ष देत नाही म्हणून शिक्षकांकडून त्याला अनेकदा फटकारले जात असे

आपल्या लाजाळू स्वभावाबद्दल बोलताना इरफानने एका मुलाखतीत सांगितले "माझ्या वर्गमित्रांना हे माहित नव्हते की मी शाळेत आहे. मी अदृश्यच असायचो. माझे शिक्षक जेव्हा माझे नाव विचारायचे तेव्हा मी उभे राहून म्हणायचो पण ते ऐकू शकायचो नाही.

मला अनेकदा शिव्या घातल्या जायच्या 'मोठ्याने बोल, तुझे बोल. तुझं नाव.' मी खूप लाजाळू होतो,"पुढे तो म्हणाला, लहानपणी त्याला असे वाटले की त्याने लवकर मोठे व्हावं आहे जेणेकरून त्याला शाळेत जावे लागणार नाही.

इरफानने 155 प्रोजेक्ट्समध्ये काम केले आहे. नॅशनल स्कूल ऑफ ड्रामाचा ग्रॅज्युएट असणाऱ्या, इरफानच्या सर्वोत्कृष्ट चित्रपटांमध्ये हसील, मकबूल, पान सिंग तोमर, हैदर, पिकू, तलवार आणि हिंदी मीडियम या भारतीय चित्रपटांचा समावेश आहे आणि त्याच्या आंतरराष्ट्रीय चित्रपटांमध्ये द वॉरियर, द नेमसेक, अ माईटी हार्ट (एंजेलिना जोलीसह) या महत्त्वाच्या चित्रपटांचा समावेश आहे.

, Slumdog Millionaire, Life of Pi, The Lunchbox, Qissa: The Tale of a Lonely Ghost आणि The Song of Scorpions. द अमेझिंग स्पायडर मॅन, ज्युरासिक वर्ल्ड आणि इन्फर्नो या हॉलिवूड चित्रपटांमध्येही त्यांनी काम केले आहे

नॅशनल स्कूल ऑफ ड्रामामधून पदव्युत्तर शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर इरफानने आपल्या अभिनय कारकिर्दीला टेलिव्हिजनमधून सुरुवात केली. 1988 च्या ऑस्कर नामांकन मिळालेल्या सलाम बॉम्बे चित्रपटात त्यांनी छोटी भूमिका केली होती. 1990 चा काळ हा इरफानसाठी संघर्षाचा काळ होता कारण अनेक चित्रपटांमध्ये काम करूनही त्याच्याकडे कोणाचेच लक्ष गेले नाही.

2001 मध्ये, लंडन-आधारित दिग्दर्शक आसिफ कपाडिया यांनी त्यांना द वॉरियर या ब्रिटिश चित्रपटात मुख्य भूमिका दिली आणि ते लोकप्रिय झाले. हिंदी चित्रपटसृष्टीत घरी परतलेल्या इरफानने रोग, मकबूल, हासिल, लाइफ इन ए मेट्रो आणि पान सिंग तोमर यांसारख्या चित्रपटांमधून प्रसिद्धी मिळवली

इरफानने 2017 मध्ये धक्कादायक खुलासे केले होते की त्याला त्याच्या सुरुवातीच्या दिवसांमध्ये कॉम्प्रमाईज करण्यास सांगितले होते. या काळात हार्वे वाइनस्टीन घोटाळ्याने हॉलिवूड हादरले होते, तर इरफान खान म्हणाला की बॉलीवूडमध्येही गोष्टी वेगळ्या नाहीत. नाव न घेता ते म्हणाले की, मला असे प्रस्ताव आले आहे.

इरफानला राजकारणात येण्याची इच्छा नव्हती. या विषयावर जेव्हा त्याला विचारले तेव्हा त्याने सांगितले  "मी राजकारणात भविष्य शोधत नाही. मी एक कलाकार आहे आणि इथे निवडणूक जिंकण्यासाठी नाही. मी मनोरंजनासाठी काम करतो. मला जे सांगायचे आहे ते माझ्या कथा बोलतात. मी फक्त तेच विषय निवडतो जे मला महत्त्वाचे वाटतात."