Goa Mango: 'मानकुराद' ते 'मंग हिल्लारियो' गोव्यातील आंब्यांची अशी आहे 'अनोखी' दुनिया

Goa Mango Varieties: गोव्याच्या भूमीत, जिथे सूर्य सोनेरी किनाऱ्यांना स्पर्श करतो, तिथे आंब्याची एक अनोखी दुनिया वसलेली आहे. इथल्या लोकांच्या मनात आंब्याला एक वेगळीच जागा आहे आणि जेव्हा ‘आंबा’ म्हटलं जातं, तेव्हा बहुतेक गोवेकरांच्या डोळ्यांसमोर पिवळ्या रंगाचा ‘मानकुराद’ चट्कन उभा राहतो. बाजारात येणारा पहिला आंबा, ज्याची किंमत सुरुवातीला दोन हजार रुपये किंवा त्याहून अधिक असते, तो म्हणजे मानकुराद. या आंब्याशिवाय गोवेकराचं जीवन अपूर्ण आहे जणू..

शंभरहून अधिक आंब्याच्या जाती?

मानकुरादची ओळख म्हणजे त्याच्या त्वचेवरील ठिपके आणि नारंगी-लाल छटा. आणि जेव्हा तुम्ही त्याच्या देठाजवळ नाक नेता, तेव्हा येणारा सुगंध तर अवर्णनीयच असतो. पण तुम्हाला माहितीये का? गोव्यात फक्त मानकुरादच नाही, तर सुमारे शंभरहून अधिक आंब्याच्या जाती आहेत. ‘मंग हिल्लारियो’ नावाचा आंबा मे महिन्याच्या शेवटी किंवा जूनच्या सुरुवातीला बाजारात येतो. ‘फार्म दे गोवा’चे इंजिनिअर-शेतकरी नेस्टर रांगेल यांनी मानकुरादची लागवड मोठ्या प्रमाणात केली आहे. ‘मालजेस’ किंवा ‘मालगेसो’ आंबा मानकुरादच्या जवळपासच्या वेळीच पिकतो. त्याचा वापर आंब्याचे लोणचे किंवा गोड लोणचे बनवण्यासाठी केला जातो.

‘हापूस’ किंवा ‘रत्नागिरी अल्फान्सो’ आंबा मानकुराद आणि मालजेससोबत बाजारात उपलब्ध असतो, पण तो गोवेकरांना फारसा आवडत नाही. कारण तो महाराष्ट्रातील सिंधुदुर्ग तालुक्यात कृत्रिमरित्या पिकवला जातो. मात्र, देवगडमधील एका शेतात नैसर्गिकरित्या पिकलेला हापूस स्थानिक चवीला बऱ्यापैकी जुळतो.

एप्रिलच्या मध्यापर्यंत ‘झावियर’ आंबा बाजारात येतो, जो त्याच्या आकार, रंग आणि चवीसाठी ओळखला जातो, पण तो फारसा प्रसिद्ध नाही. ‘मंग हिल्लारियो’ हा गोव्यातील सर्वोत्तम आंबा मानला जातो. त्याचा गर हलका पिवळ्या रंगाचा असतो. सध्या गोव्यात ‘फर्नांडिना’, ‘निकोलौ अफोन्सो’, ‘कोलाको’ किंवा ‘कुलास’ आंबे दुर्मीळ झालेत.

गोवन ओरिजिनचे आंबे

'‘आयसीएआर’चे शास्त्रज्ञ पी.ए. मॅथ्यू यांनी ‘गोवन ओरिजिनचे आंबे’ नावाचे पुस्तक लिहिले आहे, ज्यात गोव्यातील आंब्यांच्या विविध जातींची माहिती दिली आहे. यातील अनेक जाती तुम्ही ‘कोकण फळ महोत्सवात’ पाहू शकता. गोव्याच्या या आंबा-दुनियेत ‘मानकुराद’पासून ‘मंग हिल्लारियो’पर्यंत अनेक रसाळ कहाण्या दडलेल्या आहेत.