Goa Agriculture: मातीत गोडवा पेरणाऱ्या तरुणीची कथा; सेंद्रिय पद्धतीने करते गूळाची निर्मिती

Goa Agriculture: उमा प्रभुदेसाई ही भाईडवाडा-कोरगाव येथील युवती. वडील उदय प्रभुदेसाई हे राज्यातील कृषी क्षेत्रातील एक नामवंत असे प्रगतशील शेतकरी. वडिलांकडून शेतीचे संस्कार झाल्याने उमाने शेती विषयाकडे जाण्याचे निश्‍चित केले.

शेतीशी निगडित शिक्षण प्राप्त करून तिने 2018 मध्ये कृषी क्षेत्रातील बी.एस.सी. ही पदवीही मिळविली. त्यातूनच सेंद्रिय पद्धतीने ऊस व गुळाचे उत्पन्न घेऊन समाजासमोर एक आदर्श ठेवला आहे.

शिक्षण पूर्ण करून जेव्हा उमा घरी आली. तेव्हा तिच्यासमोर दोन पर्याय होते. त्यातील एक पर्याय म्हणजे कृषी अधिकारी म्हणून नोकरी करणे व त्यांच्या घराण्यातील शेतीच्या वेगवेगळ्या पिकांबरोबरच उसाचे पीक घेणे.

तेव्हा संजीवनी साखर कारखाना बंद पडण्याच्या स्थितीत होता. उसाची खरेदी बंद झाली होती. त्याचवेळी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ‘आत्मनिर्भर भारत’ अशी घोषणा केली होती तर योगायोगाने याचवेळी मुख्यमंत्री डॉ. प्रमोद सावंत यांनी ‘स्वयंपूर्ण गोवा’ अशी घोषणा केली होती. यातून प्रेरणा घेऊन तिने वडिलांसोबत उसाचे उत्पन्न घेण्याचे ठरविले.

या उसापासून त्यांनी 100 टक्के सेंद्रिय गुळाचे उत्पन्न घ्यायचे ठरविले. प्रभुदेसाई यांच्या शेतातील ऊस हा पूर्णपणे सेंद्रिय असतो. अशा उसापासून दर्जेदार गूळ बनवायचे व तेही 100 टक्के सेंद्रिय पद्धतीचे असे त्यांनी ठरविले.

उसाला खरेदीदार नसल्याने गुळाचा प्रकल्प लवकर सुरू होणे आवश्यक होते. त्यासाठी मोठ्या रकमेची आवश्यकता होती. सरकारी योजनांसोबतच तिने नातेवाईक व कुटुंबीयांकडून आर्थिक मदत घेतली. गुळाच्या व्यवसायात नवीन असल्याने गडहिंग्लज येथील गुळाच्या व्यवसायातील काही तज्ज्ञ लोकांना आणले व त्यांच्याकडून प्रशिक्षण घेतले.

नृत्य व अभिनयात पारितोषिके

भरतनाट्यम्‌ व कथ्थकचे उमाने शिक्षण घेतले आहे. तिच्या शैक्षणिक जीवनात तिने नृत्य व अभिनयात बरीच पारितोषिकेही मिळविली आहेत. त्यातीलच काही म्हणजे, महाविद्यालयात तिला ‘गोल्डन गर्ल’ हा किताब प्राप्त झाला. बिकानेर येथे राष्ट्रीय पातळीवर कृषी विद्यापीठांसाठी आयोजित केलेल्या नाट्यस्पर्धेत तिने प्रथम क्रमांक मिळविला होता.

भातशेती, भाजी लागवड

गुळाचे उत्पादन हे हंगामी असूनघ्या ते डिसेंबर ते मे महिन्यापर्यंत चालते. त्यानंतर उमा सेंद्रिय पद्धतीने लागवड करण्यात येणारा विविध प्रकारचा भाजीपाला, विविध प्रकारची फळफळावळ, कांदा, मिरचीची लागवड तर दामगो, वालक, शुभांगी आदी भातशेतीचे पीक घेण्यात रमते. शेती, भाजीपाला यासाठी गावातील गाई-म्हैशींचे मूत्र, सुके शेण यांचा वापर होतो.

सांस्कृतिक-सामाजिक कार्यातही पुढे

गूळ व कृषी व्यवसायाबरोबरच सामाजिक आणि सांस्कृतिक क्षेत्रातही उमा तितकीच कार्यशील आहे. तिला लहानपणापासूनच नृत्य अणि अभिनयाची खूप आवड.

वाड्यावरील युवक आणि युवतींना एकत्र आणून ‘निर्वाण’ नामक सामाजिक आणि सांस्कृतिक गट तयार केला आणि याद्वारे ती मुलांना नृत्य प्रशिक्षण देते. तसेच इंडियन रेड क्रॉस सोसायटीच्या पेडणे तालुक्यात कार्यरत असलेल्या संघाची ती सदस्य आहे.