India China Border: भारत आणि चीनमध्ये पुन्हा वाद होऊ शकतो. कारण चीन सियाचीन ग्लेशियरच्या उत्तर दिशेला नवीन रस्ता बनवत आहे. सॅटेलाइट इमेजमधून हे उघड झाले आहे. चीन येथे काँक्रीटचा रस्ता बनवत आहे. हा रस्ता पाकव्याप्त काश्मीरमध्ये बनवला जात आहे. म्हणजेच सियाचीनच्या उत्तरेला जगातील सर्वात उंच 'युद्धभूमी' आहे. 1963 मध्ये पाकव्याप्त काश्मीरचा काही भाग चीनकडे गेला. शक्सगाम व्हॅली (Shaksgam Valley) येथे आहे.
चीन या खोऱ्यात आपला महामार्ग G219 चा विस्तार करत आहे. हा भाग चीनच्या शिनजियांगमध्ये येतो. हे सियाचीन ग्लेशियरच्या इंदिरा कोलच्या उत्तरेस 50 किलोमीटर अंतरावर आहे. रस्त्याचे कॉर्डिनेट्स (36.114783°, 76.671051°) आहेत. इंदिरा कोल तेच ठिकाण आहे, जिथे संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी मार्चमध्ये दोनदा भेट दिली. हे सॅटेलाइट फोटो युरोपियन स्पेस एजन्सीने घेतले आहेत. यानंतर इंडिया टुडे ओपन-सोर्स इंटेलिजन्स (OSINT) ने त्याची पुष्टी केली. त्यानंतर हा रस्ता गतवर्षी जून ते ऑगस्ट दरम्यान बांधल्याचे समोर आले.
भारतीय लष्कराच्या फायर अँड फ्युरी कॉर्प्सचे माजी कमांडर लेफ्टनंट जनरल राकेश शर्मा म्हणाले की, चीनकडून बांधण्यात येत असलेला रस्ता पूर्णपणे बेकायदेशीर आहे. भारताने या प्रकरणाचा मुत्सद्दीपणे विरोध केला पाहिजे. कारगिल, सियाचीन ग्लेशियर आणि पूर्व लडाखमध्ये फक्त फायर अँड फ्युरी कॉर्प्स तैनात आहेत. ते तिथे सुरक्षेची काळजी घेतात. या रस्त्याच्या बांधकामाची पहिली बातमी नेचर देसाई नावाच्या हँडलवर एक्स (ट्विटर) वर आली होती. हे हँडल भारत-तिबेट सीमेवर लक्ष ठेवते.
दरम्यान, हा रस्ता ट्रान्स-काराकोरम ट्रॅक्टवर आहे. म्हणजेच पूर्वी काश्मीरचा भाग होता. त्यावर भारताचे अधिपत्य होते. कलम 370 हटवल्यानंतर भारत सरकारने जारी केलेल्या नवीन नकाशात हा भागही भारतीय हद्दीत दाखवण्यात आला आहे. हा मार्ग सुमारे 5300 चौरस किलोमीटरचा आहे. जो 1947 च्या युद्धात पाकिस्तानने ताब्यात घेतला होता. त्यानंतर त्याने द्विपक्षीय सीमा करारांतर्गत तो पुन्हा चीनकडे सुपूर्द केला. दरम्यान, भारताला हा करार मान्य नाही. व्याप्त काश्मीरच्या या भागात काही बदल केल्यास ते भारताचे सार्वभौमत्व आणि सीमा ताब्यात घेण्याचे षड्यंत्र मानले जाईल, असे भारतीय संरक्षण तज्ञ नेहमीच सांगत आले आहेत. चीनने येथे आणखी पायाभूत सुविधांचा विकास केल्यास भारताच्या सुरक्षेला धोका निर्माण होऊ शकतो.
दरम्यान, या भागात अनेक प्रकारच्या लष्करी कवायती सुरु असल्याने भारतासाठी ही चिंतेची बाब आहे. 2021 मध्ये पाकिस्तानच्या गिलगिट-बाल्टिस्तान प्रांतात नवीन रस्ता बांधण्याची घोषणा करण्यात आली होती. हा रस्ता मुजफ्फराबादहून मुस्तग खिंडीकडे जाणार होता. शक्सगाम व्हॅलीला लागून असलेल्या पाकिस्तानी सीमेजवळचा हा भाग आहे. एससीएमपीच्या म्हणण्यानुसार, पाकिस्तान यारकंद, शिनजियांगमधील चीनच्या जी219 महामार्गाशी हा रस्ता जोडणार होता.
लेफ्टनंट जनरल शर्मा यांच्या म्हणण्यानुसार, चीन हा रस्ता तयार करत आहे, जेणेकरुन तो शक्सगाम खोऱ्यातील खनिजांची वाहतूक करण्यासाठी त्याचा वापर करु शकेल. विशेषतः युरेनियम. जे बहुतेक गिलगिट-बाल्टिस्तानमधून काढले जाते. त्यानंतर ते चीनच्या शिनजियांगला जाते. हा रस्ता चीन आणि पाकिस्तानच्या लष्करासाठी फायदेशीर ठरु शकतो.
चीनचा नवा रस्ता अघिल खिंडीतून जात आहे. जो काश्मीरला थेट तिबेटशी जोडते. हा मार्ग पूर्वी चीनचे प्रवासी वापरत होते. भारत सरकार आपल्या सर्व कागदपत्रांमध्ये अघिल पास आणि शक्सगम व्हॅली दाखवतो. 1907 च्या इम्पीरियल गॅझेटमधील भारताच्या नकाशात हा भाग भारतीय हद्दीत दाखवण्यात आला. त्यावेळी हा नकाशा जे एस मेहता यांनी बनवला होता. जे एमईए डायरेक्टर फॉर चाइन अफेयर्स होते. 1917, 1919 आणि 1923 मध्ये चीनने जारी केलेल्या अधिकृत नकाशांमध्येही हा भाग भारताचा भाग म्हणून दाखवण्यात आला होता. पाकव्याप्त काश्मीरचा (पीओके) संपूर्ण भाग परत घेणार असल्याचे सरकारने संसदेत अनेकदा सांगितले आहे. शक्सगाम व्हॅली देखील याचाच एक भाग आहे.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.
