भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (ISRO) पुन्हा एकदा मोठा विक्रम रचला आहे. रविवारी संध्याकाळी ५:२६ वाजता श्रीहरिकोटा येथून ‘भारतीय रॉकेट्सचा बाहुबली’ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या LVM-3 (Launch Vehicle Mark-3) रॉकेटच्या सहाय्याने भारताचा आतापर्यंतचा सर्वात वजनदार संप्रेषण उपग्रह CMS-03 यशस्वीरित्या प्रक्षेपित करण्यात आला आहे.
४,४१० किलो वजनाचा हा उपग्रह GSAT-7R म्हणूनही ओळखला जातो आणि तो भारतीय नौदलासाठी अत्यंत महत्त्वाचा दुवा ठरणार आहे. प्रक्षेपणानंतर केवळ १६ मिनिटांत CMS-03 उपग्रह LVM-3 पासून वेगळा झाला आणि भू-समकालिक हस्तांतरण कक्षेत (GTO) पोहोचला. या यशाने भारताने स्वदेशी अवजड उपग्रह प्रक्षेपण क्षेत्रात आणि सागरी संप्रेषण क्षमतांमध्ये मोठी झेप घेतली आहे.
CMS-03 उपग्रह भारतीय नौदलाच्या सागरी संप्रेषण नेटवर्कचा मुख्य कणा ठरणार आहे. C, विस्तारित C आणि Ku बँड पेलोड्ससह हा उपग्रह युद्धनौका, पाणबुड्या, विमानं आणि किनाऱ्यावरच्या कमांड सेंटरना सुरक्षित आणि उच्च क्षमतेचा आवाज, डेटा व व्हिडिओ ट्रान्समिशन देऊ शकतो.
पूर्वीच्या GSAT-7 "रुक्मिणी" उपग्रहाच्या तुलनेत CMS-03 अधिक विस्तारित कव्हरेज, जास्त बँडविड्थ आणि अधिक वेगवान कनेक्टिव्हिटी प्रदान करतो. यामुळे दुर्गम आणि संवेदनशील समुद्री भागात देखील रिअल-टाइम संवाद साधणे शक्य होणार आहे.
CMS-03 मध्ये अत्याधुनिक एन्क्रिप्शन, UHF, S, C आणि Ku बँड फ्रिक्वेन्सी सपोर्ट आणि उच्च-थ्रूपुट ट्रान्सपॉन्डर्स बसविण्यात आले आहेत. त्यामुळे हा उपग्रह नेटवर्क-केंद्रित नौदल ऑपरेशन्स, फ्लीट समन्वय, आणि सागरी परिस्थितीजन्य जागरूकतेसाठी अत्यंत उपयुक्त ठरेल.
त्याचा वापर केवळ संरक्षणापुरता मर्यादित न राहता नागरी क्षेत्रातही केला जाईल, जसे की आपत्ती व्यवस्थापन, रिमोट सेन्सिंग, आणि टेलिमेडिसिन.
CMS-03 च्या प्रक्षेपणामुळे भारताचे धोरणात्मक कनेक्टिव्हिटीसाठी परदेशी उपग्रहांवरील अवलंबित्व लक्षणीयरीत्या कमी होणार आहे. हा उपग्रह ‘आत्मनिर्भर भारत’ मोहिमेच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. ISRO ने दाखवून दिलं आहे की भारत आता स्वतःच्या तंत्रज्ञानावर आधारित, स्वदेशी आणि उच्च क्षमतेच्या प्रणाली तयार करू शकतो.
CMS-03 चे प्रक्षेपण LVM-3 या ISRO च्या सर्वात शक्तिशाली रॉकेटद्वारे करण्यात आले. हे रॉकेट ४ टनांहून अधिक वजनाच्या उपग्रहांना भू-समकालिक कक्षेत नेण्यास सक्षम आहे. यामुळे भारताची हेवी-लिफ्ट प्रक्षेपण बाजारपेठेतली क्षमता आणखी बळकट झाली आहे.
प्रक्षेपणानंतर CMS-03 उपग्रह आपली कक्षा हळूहळू वाढवण्यासाठी Liquid Apogee Motor (LAM) वर अवलंबून असेल. हे इंजिन काही दिवसांच्या अंतराने नियोजित वेळेत अनेकदा फायर होईल, ज्याद्वारे उपग्रहाची कक्षा क्रमाक्रमाने वर्तुळाकार केली जाईल.
ही प्रक्रिया सुमारे ४ ते ७ दिवस चालेल, त्यानंतर ४ ते ५ आठवड्यांमध्ये उपग्रह पूर्णपणे कार्यान्वित केला जाईल.
CMS-03 भारतीय सागरी सीमांचे संरक्षण, नौदल कार्यक्षमता आणि महासागरातील सतत देखरेख या सर्व क्षेत्रात क्रांतिकारी बदल घडवेल. हे भारताच्या ब्लू वॉटर नेव्ही बनण्याच्या प्रयत्नांना गती देईल आणि हिंद महासागरातील भारतीय उपस्थिती अधिक सक्षम करेल.
दैनिक गोमंतकचे सदस्य व्हा
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.