Mono Diet: वजन कमी करणे हे अवघड काम आहे. कारण त्यासाठी दृढ वचनबद्धता आवश्यक आहे. प्रत्येकजण वचनबद्धतेचे नियम पाळण्यास सक्षम नाही. पण वजन नियंत्रणात ठेवणे प्रत्येकासाठी गरजेचे आहे. 

काही अभ्यासांमध्ये वाढलेले वजन आणि लठ्ठपणा हे उच्च रक्तदाब, मधुमेह, कोलेस्टेरॉल, हृदयविकार आणि अगदी कर्करोगासारख्या जीवघेण्या आजाराशी निगडीत आहेत. जास्त वजनामुळे आरोग्यावर अनेक वाईट परिणाम होतात. यामुळेच ते नियंत्रणात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे. 

वजन नियंत्रणात (Weight Loss) ठेवण्यासाठी लोक वेगवेगळे उपाय करतात. यापैकी एक उपाय म्हणजे 'मोनो डाएट', ज्याचा वापर आजकाल मोठ्या संख्येने लोक करत आहेत. आता प्रश्न पडतो की हा आहार आरोग्यासाठी कितपत फायदेशीर आणि हानिकारक आहे? ते शरीराला अधिक फायदे किंवा हानी आणते का? जाणून घेऊया या डाएटबद्दल अधिक माहिती.

• मोनो आहार किंवा मोनोट्रॉफिक आहार म्हणजे काय? 

मोनोट्रॉफिक डाएट किंवा मोनो डाएटमध्ये एकाच प्रकारचे अन्न अनेक दिवस आणि आठवडे खाल्ले जाते. या प्रकारच्या आहारामध्ये (Diet) कोणतेही नियम आणि नियम नाहीत. तुम्हाला हवे असल्यास, तुम्ही केळ्याला मोनो डाएटचा भाग बनवू शकता किंवा तुम्ही या आहारात अंड्यांचा समावेश करू शकता. 

मोनो डाएट हा सिंगल फूड डाएट असल्याने त्यात फक्त एकाच प्रकारच्या अन्नाचा समावेश केला जातो. जर तुम्ही मोनो डाएटसाठी केळी निवडत असाल तर नेहमी केळीच खा. अशी अनेक कारणे आहेत, ज्यामुळे तुम्ही हा आहार घेणे टाळावे. 

• मोनो आहाराचे फायदे

1. मोनो डाएटचे समर्थन करणाऱ्यांचे म्हणणे आहे की या आहारामुळे तुमचे वजन लवकर आणि सहज कमी होऊ शकते.

2. मोनो डाएट फॉलो करणे खूप सोपे आहे. कारण या डाएटमध्ये तुम्हाला एकाच प्रकारचा आहार हवा आहे.

3. मोनो डाएटमध्ये कमी कॅलरीज घेतल्यास वजन लवकर कमी होण्यास मदत होते. या आहारासोबत व्यायाम करणेही तुमच्यासाठी फायदेशीर ठरेल.

• मोनो आहाराशी संबंधित धोके

1. वजन कमी करण्याच्या प्रक्रियेत जर तुम्ही दिवसातून फक्त एकदाच खाणे निवडले तर ते शरीरातील कॅलरीजचे प्रमाण कमी करू शकते. जी स्वतःच चिंतेची बाब आहे. असे केल्याने केवळ शरीरात सूज येण्याची समस्याच नाही तर स्नायूंनाही नुकसान होऊ शकते.

2. या आहारामुळे विविध खाद्यपदार्थ खाण्याची इच्छा निर्माण होते. कारण यामध्ये तुम्ही फक्त एकाच प्रकारचे अन्न खात आहात.

3. खूप जलद वजन कमी करण्याचा प्रयत्न केल्याने इलेक्ट्रोलाइट असंतुलन, पित्त खडे, चिडचिड, डोकेदुखी, बद्धकोष्ठता, अनियमित मासिक पाळी, केस गळणे आणि निर्जलीकरण होऊ शकते. मोनो डाएटमुळे कुपोषण, थकवा आणि स्नायूंची झीज यांसारख्या परिस्थिती देखील उद्भवू शकतात. 

• तुम्ही मोनो डाएट वापरून पहावे का?

मोनो आहार टिकाऊ नाही. कारण यामध्ये तुम्ही एकाच प्रकारचे अन्नाचे सेवन करता. शरीराला वेगवेगळे पोषक तत्व मिळण्यासाठी वेगवेगळ्या अन्नाची गरज असते. तुम्हाला फक्त एका अन्नातून सर्व पोषक तत्वे मिळू शकत नाहीत. 

यामुळेच मोनो डाएट आरोग्यासाठी फारसा फायदेशीर नाही. जर तुम्हाला वजन कमी करायचे असेल तर तुमच्या आहारात सर्व प्रकारच्या पौष्टिक पदार्थांचा समावेश करा आणि अस्वास्थ्यकर गोष्टींपासून दूर राहा.