बहुतेक किरकोळ विक्रेते (Retailer) किंवा सामान्य माणूस बहुतेकदा इतरांच्या सांगण्यावरून शेअर (Share Market) बाजारात गुंतवणूक करतात, त्यांना कोणीतरी सांगतो की हा शेअर चांगला परतावा (Return) देऊ शकतो आणि मग ते त्यांच्या कष्टाचे पैसे त्यात गुंतवतात. पण तुम्ही ज्या कंपनीत गुंतवणूक करत आहात त्या कंपनीचा व्यवसाय कसा आहे हे जाणून घेण्याचा तुम्ही कधी प्रयत्न केला आहे का?

किरकोळ गुंतवणूकदार भविष्याचा विचार करून शेअर बाजारात गुंतवणूक करतात, कारण त्यांचा दृष्टीकोन दीर्घकालीन असतो. परंतु असे असूनही, बहुतेक किरकोळ गुंतवणूकदार वर्षानुवर्षे गुंतवणूक करूनही चांगला नफा मिळवू शकत नाहीत. याचे एकमेव कारण म्हणजे स्टॉकची योग्य निवड न करणे.

म्हणून, इतरांच्या सांगण्यानुसार गुंतवणूक करण्यापूर्वी, तुम्ही स्वतः सर्वोत्तम स्टॉक सहज निवडू शकता. चांगल्या समभागांमध्ये गुंतवणूक करून, अगदी अल्पावधीत, बाजारातील अस्थिरतेमुळे, स्टॉक थोडा खाली जाऊ शकतो आणि तुम्हाला तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये तोटा दिसू शकतो. परंतु दीर्घ मुदतीसाठी, चांगल्या समभागांमध्ये नेहमीच रिटर्न देण्याची क्षमता असते.

आता तुम्ही विचार करत असाल की स्टॉक निवडणे सोपे काम आहे का? तर हो, हे खूप सोपे काम आहे. 5 मिनिटांत तुम्ही स्वतःला सर्वोत्तम स्टॉक शोधून देवू शकता. यासाठी तुम्हाला कंपनीच्या व्यवसायावर लक्ष केंद्रित करावे लागेल. तुम्ही ज्या शेअरमध्ये गुंतवणूक करत आहात त्याचा चांगला व्यवहार झाला पाहिजे. हा एकमेव महत्त्वाचा पॅरामीटर आहे, ज्याच्या आधारे तुम्ही दीर्घकाळात स्टॉकमधून प्रचंड रिटर्न मिळवू शकता.

स्टॉकमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी कंपनीच्या व्यवसायात काय पहावे, जेणेकरून तुम्ही त्यात गुंतवणूक करावी की नाही हे ठरवू शकाल. तुम्ही कंपनीच्या व्यवसायाचे मूलभूत विश्लेषण सहजपणे करू शकता. कंपनी छोटी असो वा मोठी, तुम्ही त्या कंपनीचे अकाउंट बुक काही मिनिटांत शोधू शकता. मात्र, मोठ्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करताना जोखीम कमी असते.

फर्स्ट पॅरामीटर-

सर्व प्रथम कंपनीचे उत्पन्न पहा. कंपनी दरवर्षी किती कमाई करते ते पहा. कंपनीचा एकूण महसूल वर्षानुवर्षे वाढत असेल तर कंपनीचा व्यवसाय भरभराटीला येत आहे असे समजा. सध्या कंपनी मोठ्या प्रमाणावर प्रत्यक्षात आली आहे.

सेकंड पॅरामीटर-

आता यानंतर कंपनीचे निव्वळ उत्पन्न (Net Income) पहा. जर कंपनीचे निव्वळ उत्पन्न सतत वाढत असेल, तर सर्व खर्च वजा करून कंपनी नफ्यात चालली आहे हे समजेल. मोठा महसूल मिळवूनही कंपनीचे उत्पन्न वाढत नसेल तर अशा कंपनीत गुंतवणूक करणे टाळा.

थर्ड पॅरामीटर-

त्यानंतर तुम्हाला ज्या स्टॉकमध्ये गुंतवणूक करायची आहे, त्या कंपनीची मालमत्ता नक्कीच तपासा. कंपनीच्या मालमत्तेत वर्षानुवर्षे वाढ होत असेल, तर कंपनी आपला व्यवसाय वाढवत असल्याचे स्पष्ट होते. यानंतर कंपनीवर एकूण दायित्वे (Total Liabilities)किती आहेत ते पहा. जर एकूण दायित्वे एकूण मालमत्तेपेक्षा कमी असतील, तर असे म्हणता येईल की संकटात कंपनी आपली मालमत्ता विकू शकते आणि गुंतवणूकदारांना पैसे परत करू शकते. म्हणून, मालमत्ता नेहमी दायित्वांपेक्षा जास्त असावी. कर्जबाजारी कंपनीत कधीही गुंतवणूक करू नका.

फोर्थ पॅरामीटर-

कंपनीकडे रोख आहे की नाही? जर कंपनीकडे चांगला रोख प्रवाह असेल आणि तो वर्षानुवर्षे वाढत असेल, तर चांगले आहे. यामुळे कंपनी सर्व खर्च वजा करून रोख बचत करत असल्याचे स्पष्ट होते. ज्याचा वापर कंपनी कधीही कोणत्याही कामासाठी करू शकते. पण जर कंपनीकडे फ्री कॅश फ्लो नसेल तर अशा कंपनीत गुंतवणूक करणे टाळा. तुम्ही (www.tickertape.in) वर संपूर्ण माहिती मिळवू शकता. याशिवाय स्टॉक तपासण्यासाठी अनेक पॅरामीटर आहेत. परंतु बऱ्याच मूलभूत माहितीसह, आपण स्टॉक निवडू शकता. मात्र, कोणत्याही शेअरमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी आर्थिक सल्लागाराची मदत घ्या.