Heart Surgery : मडगाव, फक्त अर्धा किलो वजनाचे बाळ, जन्मजात अडचणींमुळे आतड्याचे वजन हृदयावर पडून डावीकडे असलेले हृदय उजवीकडे सरकले. त्यामुळे बाळाला श्वास घेण्यास अडचण येत होती.

यावर बाल शल्य चिकित्सक डॉ. संजय खोपे यांनी धीरोदात्तपणे शस्त्रक्रिया करून या बाळाला केवळ नवे जीवन दिले नाही, तर त्याचे उजवीकडे गेलेले हृदयही डावीकडे आणले.

ही शस्त्रक्रिया मडगाव येथील रॉयल इस्पितळात यशस्वीपणे करण्यात आली. फक्त ५०० ग्रॅम वजनाच्या आणि हृदय, फुफ्फुस आणि श्वासोच्छवासाच्या डायाफ्रेमचा समावेश असलेल्या घातक जन्मजात विकृतीसह जन्मलेल्या आतापर्यंतच्या सर्वांत लहान नवजात शिशुवर आज दक्षिण गोव्यातील रॉयल हॉस्पिटलमध्ये ज्येष्ठ नवजात शल्यचिकित्सक डॉ. संजय खोपे आणि त्यांच्या डॉक्टरांच्या टीमने यशस्वीपणे शस्त्रक्रिया केली.

त्याचे हृदय उजव्या बाजूला आढळले आणि पोटातील आतडे छातीकडे सरकले होते, त्यामुळे डायाफ्रेमच्या डाव्या अर्ध्या भागाच्या अनुपस्थितीमुळे बाळाला श्वास घेता येत नव्हता. वैद्यकीय तंत्रज्ञानात बरीच प्रगती झाली असतानाही ही स्थिती जीवघेणी आहे आणि अशा बाळाचे ऑपरेशन करण्याची जोखीम घेणे धोकादायक होते.

डॉ. खोपे या सुप्रसिद्ध बालरोग शल्यचिकित्सकांनी ही जोखीम पत्करली आणि बाल भूलतज्ज्ञ डॉ. नीना फळदेसाई तसेच डॉ. कमलेश केपकर यांचा समावेश असलेल्या उत्कृष्ट चमूने हे ऑपरेशन यशस्वीपणे पूर्ण केले. आता बाळ सुरक्षित होईपर्यंत नवजात मुलांच्या अतिदक्षता सुविधेतील जुळ्या भावंडांसोबत व्हेंटिलेटरवर विशेष काळजी घेण्यात येत आहे.

...तर जीवावर बेतले असते

एका मोठ्या हॉस्पिटलमध्ये काही प्रसूती समस्यांमुळे आणि व्हेंटिलेटर उपलब्ध नसल्यामुळे स्थानांतरित झालेल्या जुळ्यांपैकी एक बाळ जन्माला आले. जन्मापूर्वी निदान झाले नसले, तरी जन्मानंतर लगेच दोष आढळून आला आणि बाळंतपणामुळे त्यांना व्हेंटिलेटरवरही ठेवले. शिवाय या बाळाला अत्यंत उच्चस्तरीय जोखीम होती. ताबडतोब ऑपरेशन केले नसते तर ते वाचले नसते.

उपरोक्‍त शस्रक्रिया अवघड होती. ५०० ग्रॅम वजनाच्‍या बाळावर सहसा कुणीही शस्रक्रिया करू शकले नसते. पण, मी अंतिम निर्णय घेतला आणि शस्रक्रिया केली. मला आनंद आहे ती यशस्‍वी ठरली.

- डॉ. संजय खोपे