निवडणूक रणनीतीकार प्रशांत किशोर आणि काँग्रेस यांच्यातील संघर्ष पुन्हा सुरू झाला आहे, परंतु तो या वर्षाच्या अखेरीस होणाऱ्या गुजरात विधानसभा निवडणुकांबाबत नाही. उत्तर प्रदेश, उत्तराखंड, पंजाब, मणिपूर आणि गोव्याच्या निवडणुकीचे निकाल येईपर्यंत हायकमांडने प्रशांत किशोर यांच्या काँग्रेस प्रवेशावर पॉज बटण दाबल्याचे वृत्त होते.

पण या विधानसभा निवडणुकांच्या (Assembly Election) निकालांनी कुजबुज आणि डिरेलच्या प्रयत्नांना न जुमानता पुन्हा एकदा दोन्ही बाजू समोर आल्या आहेत.

2024 पूर्वी कोणत्याही राज्याच्या विधानसभा निवडणुका (गुजरात, कर्नाटक, हिमाचल प्रदेश) सांभाळण्यात प्रशांत किशोर यांना स्वारस्य नसल्याचे कळते. पीके आता काँग्रेसमध्ये राजकारणी म्हणून पूर्णवेळ भूमिका शोधत आहेत. यानंतर त्यांना 2024 च्या लोकसभा (loksabha) निवडणुकीसाठी काँग्रेसची तयारी करायची आहे. किंबहुना, प्रशांत किशोर यांचे राजकीय (politics) संबंध पक्षाच्या पलीकडे गेले आहेत. ममता बॅनर्जी, शरद पवार, एमके स्टॅलिन, उद्धव ठाकरे, अखिलेश यादव, के. चंद्रशेखर राव, हेमंत सोरेन, जगन मोहन रेड्डी यांच्याशी त्यांची जवळीक सर्वश्रुत आहे.

तोपर्यंत मोदींना हटवण्याचा प्रयत्न यशस्वी होणार नाही.

भारतातील निवडणुकीची नाडी पकडण्यात तज्ज्ञ असलेल्या पीके यांचा ठाम विश्वास आहे की, जोपर्यंत; राजस्थान, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, गुजरात, उत्तराखंड, हिमाचल, महाराष्ट्र, आसाम, हरियाणा, झारखंड इत्यादी राज्यांमध्ये जिथे भाजपची काँग्रेसशी (Congress) थेट स्पर्धा आहे, या राज्यांमध्ये काँग्रेस भाजपला हरवायला सुरुवात करत नाही तोपर्यंत. तेव्हा नरेंद्र मोदींना सरकारमधून हटवायला हवे. हकालपट्टी करण्याचा विरोधकांचा एकत्रित प्रयत्न फलदायी ठरणार नाही. काँग्रेसला लोकसभेच्या 200 हून अधिक जागांना प्राधान्य देण्याची गरज आहे जिथे पक्षाची भाजपशी थेट स्पर्धा आहे.

...तर विरोधकांच्या आशा पल्लवित होतील

2014 पासून काँग्रेस या राज्यांमध्ये 90 टक्के जागा गमावत आहे. पीकेच्या नियोजनानुसार हे नुकसान 50 टक्क्यांपर्यंत कमी होऊ शकते किंवा काँग्रेस प्रत्येक दोन जागांपैकी एक जागा जिंकू लागली, तर विरोधकांची ताकद दाखवण्याची कहाणी सुरू होईल, त्यांच्या आशा आशादायक बनतील.

गांधी घराण्याला ताकदवान व्यक्ती समोर ठेवता येत नाही

राजकारणाची मागणी अशी आहे की, 2016 पासून गांधी आणि पीके एकमेकांच्या जवळच्या संपर्कात आहेत, तसेच दोघांचीही एकमेकांबद्दलची आवड कमी झालेली नाही. देशाच्या ग्रँड ओल्ड पार्टीमध्ये प्रशांत किशोर (prashant kishor) यांचा समावेश करण्याबाबत दोन मोठ्या समस्या आहेत. पहिली गोष्ट म्हणजे ताकदवान व्यक्ती समोर ठेवण्याची गांधी घराण्याची सवय नाही. बंगाल आणि इतरत्र प्रशांत किशोर यांच्या निवडणुकीतील यशाने त्यांना एक दर्जा, उंची दिली आहे. ते वाटाघाटी करण्याच्या स्थितीत आहेत. आणि हीच गोष्ट काँग्रेस संघटनेत उपस्थित असलेल्या काही गैर-गांधी नेत्यांना शोभणारी नाही.

पीकेच्या प्रवेशातील दुसरा मोठा मुद्दा काँग्रेसमधील सुधारणांच्या गतीबद्दल आहे. जाणकार सूत्रांचे म्हणणे आहे की गांधी घराण्याला पक्षात टप्प्याटप्प्याने सुधारणा हवी आहे, तर किशोर यांना पक्षाच्या कार्यसंस्कृतीत मोठा बदल हवा आहे. यासाठी दोन्ही बाजूंचे आपापले युक्तिवाद आहेत. नुकत्याच झालेल्या निवडणुकीतील पराभवाच्या पार्श्वभूमीवर, गांधी कुटुंब पदानुक्रम, निवडणूक व्यवस्थापन, निधी संकलन, प्रशिक्षण, सोशल मीडिया धोरण, वैचारिक सचोटी, जबाबदारी, पारदर्शकता, युती वाटाघाटी इत्यादींमध्ये त्वरित बदल करण्यास नाखूष आहे. त्याबद्दल संकोच. तर प्रशांत किशोर मानतात की कठीण परिस्थिती ही सर्वोत्तम वेळ असते जेव्हा संघटनेत आमूलाग्र बदल व्हायला हवेत.

PK साठी G-23 सकारात्मक आहे

प्रशांत किशोर यांच्याबद्दल गांधी कुटुंबाच्या कथितपणे सकारात्मक भावना आहेत कारण त्यांना वाटते की त्यांच्या सामील झाल्यामुळे G-23 असंतुष्टांसोबत सुरू असलेले युद्ध संपुष्टात येईल. काँग्रेसमध्ये नेतृत्व बदलाचा प्रचार करणारे G-23 चे बहुतांश नेते प्रशांत किशोर आणि त्यांनी केलेल्या बदलाचा आदर करतात. इकडे प्रशांत किशोर यांनी पक्षांतर्गत भांडणापासून स्वतःला जाणीवपूर्वक दूर ठेवले आहे.

सोनियांशी चर्चा झाली पण...

सप्टेंबर-ऑक्टोबर 2021 मध्‍ये सोनिया गांधींसोबतच्‍या (sonia gandhi) शेवटच्‍या संभाषणात प्रशांत किशोर यांनी कॉंग्रेस संघटनेतील आमूलाग्र बदलांबाबत चर्चा केली होती. याशिवाय तिकीट वाटप, निवडणूक युती, निधी जमा या मुद्द्यावर दोन्ही नेत्यांमध्ये चर्चा झाली. पण तोपर्यंत विधानसभा निवडणुका आल्या होत्या. याशिवाय, एकेकाळी यशस्वी झालेल्या पण आता मारलेल्या कार्यशैलीवर पक्षाचा खूप विश्वास होता.