Prosopagnosia Face Blindness: काय आहे प्रोसोपॅग्नोसिया आजार? जाणून घ्या कारणे, लक्षणे अन् प्रतिबंधात्मक उपाय

Prosopagnosia Face Blindness Causes Symptoms Treatment

तुम्हाला कधी असं वाटलं आहे का की तुमच्या समोर एखादी ओळखीची व्यक्ती उभी आहे, पण तुम्ही त्याला ओळखू शकत नाही? किंवा कोणी ओळखीचा व्यक्ती तुम्हाला नमस्कार करत आहे आणि तुम्ही शांत उभे आहात आणि त्यांच्याशी बोलू शकत नाही किंवा त्यांना विसरला आहात. जर हे तुमच्यासोबत वारंवार घडत असेल तर ही 'प्रोसोपॅग्नोसिया' नावाची गंभीर समस्या असू शकते. याला सामान्य भाषेत "फेस ब्लाइंडनेस" असेही म्हणतात. या आजारात व्यक्ती लोकांचे चेहरे ओळखू शकत नाही. कधीकधी ही समस्या इतकी गंभीर होते की, त्या व्यक्तीला त्याच्या कुटुंबातील सदस्यांना किंवा आरशात स्वतःला ओळखणे देखील कठीण होऊ लागते.

या आजाराची कारणे कोणती आहेत?

दरम्यान, या आजाराची दोन मुख्य कारणे असू शकतात. काही लोकांमध्ये ते जन्मजात असते, ज्याला 'डेव्हलपमेंटल प्रोसोपॅग्नोसिया' म्हणतात. याचा अर्थ असा की, मेंदूचा तो भाग जो चेहरे ओळखतो तो जन्मापासूनच योग्यरित्या विकसित होत नाही. इतर प्रकरणांमध्ये, हा आजार मेंदूला (Brain) झालेल्या दुखापतीमुळे, स्ट्रोकमुळे किंवा न्यूरोलॉजिकल डिसऑर्डरमुळे होऊ शकतो. जेव्हा मेंदूचा तो भाग जो चेहरे ओळखण्यास मदत करतो तो काही कारणास्तव प्रभावित होतो, तेव्हा त्या व्यक्तीला चेहरे ओळखण्यात अडचण येऊ लागते.

लक्षणे कशी ओळखावी?

कधीकधी लोक त्यांच्या आवाजावरुन, कपड्यांवरुन किंवा चालण्याच्या पद्धतीवरुन इतरांना ओळखण्याचा प्रयत्न करतात. काही प्रकरणांमध्ये, लोकांना चित्रपट (Movie) किंवा टीव्ही शोमधील पात्रे ओळखण्यातही अडचण येते.

हा आजार बरा होऊ शकतो का?

सध्या या आजारावर खात्रीशीर उपचार नाही, परंतु काही पद्धतींचा अवलंब करुन त्यावर नियंत्रण मिळवता येते. जसे की इतर संकेतांना ओळखणे. लोकांना त्यांच्या कपड्यांवरुन, आवाजावरुन, केशरचनेवरुन किंवा शरीरयष्टीवरुन ओळखण्याचा प्रयत्न करणे. याशिवाय, विशेष व्यायाम आणि प्रशिक्षणाने चेहरे ओळखण्याची क्षमता सुधारता येते. या आजारामुळे अनेकांना एकटे वाटू लागते, अशा परिस्थितीत मानसोपचारतज्ज्ञांची मदत घेणे फायदेशीर ठरु शकते.

जर ही समस्या असेल तर काय करावे?

जर तुम्हाला किंवा तुमच्या जवळच्या व्यक्तीला सतत चेहरे ओळखण्यात अडचण येत असेल, तर त्यास हलक्यात घेऊ नका. न्यूरोलॉजिस्ट किंवा मानसोपचारतज्ज्ञांचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे. जर समस्या योग्य वेळी समजून घेतली आणि त्यावर काम केले तर ती बऱ्याच प्रमाणात नियंत्रित केली जाऊ शकते. या आजाराबद्दल जागरुकता वाढवणे देखील महत्त्वाचे आहे, जेणेकरुन लोकांना त्याबाबत समजेल आणि त्यामुळे बाधित व्यक्तीला योग्य मदत मिळेल.