Kidney Infection: किडनी इन्फेक्शन म्हणजे काय? पुरुषांच्या तुलनेत महिलांना सर्वाधिक धोका; जाणून घ्या कारणे, लक्षणे आणि बचावात्मक उपाय!

How To Prevent Kidney Infection: मूत्रपिंड अर्थात किडनी (Kidney) हा आपल्या शरीराचा एक अत्यंत महत्त्वाचा अवयव आहे. रक्ताचे शुद्धीकरण करणे, शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर काढणे आणि पाणी व खनिजांचे (Minerals) संतुलन राखणे ही प्रमुख कामे किडनी करते. मात्र, जेव्हा किडनीला संसर्ग (Infection) होतो, तेव्हा ही सर्व कार्ये बाधित होतात.

किडनीच्या या संसर्गाला वैद्यकीय भाषेत पायलोनेफ्रायटिस (Pyelonephritis) असे म्हणतात. हा संसर्ग साधारणपणे मूत्रमार्गातून (Urinary Tract) सुरु होतो आणि हळूहळू किडनीपर्यंत पोहोचतो. वेळीच उपचार न केल्यास हा संसर्ग किडनीला कायमचे नुकसान पोहोचवू शकतो. तसेच, तो रक्तामध्ये पसरुन ब्लड इन्फेक्शन (Blood Infection) आणि गंभीर परिस्थितीत किडनी फेल्युअर (Kidney Failure) देखील होऊ शकते.

किडनी इन्फेक्शनची कारणे

सफदरजंग हॉस्पिटलमधील नेफ्रोलॉजी विभागाचे प्रमुख डॉ. हिमांशू वर्मा यांच्या मते, किडनी इन्फेक्शनचे सर्वात सामान्य कारण युटीआय (Urinary Tract Infection) आहे. जेव्हा जीवाणू (Bacteria) मूत्रमार्गातून किडनीमध्ये पोहोचतात, तेव्हा संसर्ग होतो.

• महिलांमध्ये जास्त धोका: महिलांमध्ये (Women) पुरुषांच्या तुलनेत हे इन्फेक्शन जास्त आढळते, कारण त्यांचा मूत्रमार्ग लहान असतो.

• इतर कारणे: लघवी जास्त वेळ रोखून ठेवणे, पुरेसे पाणी न पिणे, मुतखडा (Kidney Stone), मधुमेह (Diabetes), गर्भवती महिला किंवा कमी रोगप्रतिकारशक्ती (Weak Immune System) असलेल्या लोकांनाही हा संसर्ग होण्याची शक्यता जास्त असते.

किडनी इन्फेक्शनची लक्षणे

किडनी इन्फेक्शनची लक्षणे हळूहळू किंवा अचानकही दिसू शकतात. डॉ. वर्मा यांनी काही प्रमुख लक्षणांची माहिती दिली आहे.

• ताप आणि थंडी: जास्त ताप येणे आणि थंडी वाजणे.

• पाठदुखी: कंबर किंवा पाठीच्या खालच्या भागात तीव्र वेदना होणे.

• लघवी करताना त्रास: लघवी करताना जळजळ होणे, वारंवार लघवीला जावे लागणे किंवा खूप कमी लघवी होणे.

• लघवीतील बदल: लघवीला दुर्गंधी येणे, फेस येणे किंवा रक्त दिसणे.

• इतर लक्षणे: खूप थकवा येणे, मळमळ होणे किंवा उलट्या होणे.

जर ही लक्षणे दोन-तीन दिवसांपेक्षा जास्त काळ राहिली किंवा ती वाढत असतील, तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे गरजेचे ठरते.

किडनी इन्फेक्शनपासून बचाव कसा कराल?

• पुरेसे पाणी प्या: दररोज पुरेसे पाणी पिणे आवश्यक आहे.

• लघवी रोखून ठेवू नका: जास्त वेळ लघवी रोखून ठेवू नका.

• स्वच्छतेची काळजी घ्या: विशेषतः महिलांनी टॉयलेट वापरल्यानंतर स्वच्छतेची योग्य काळजी घ्यावी.

• योग्य आहार: आरोग्यदायी आणि पोषक आहार घ्या.

• युटीआयवर वेळीच उपचार: युटीआयची लक्षणे दिसताच त्वरित डॉक्टरांना दाखवा.

• नियमित तपासणी: मधुमेह किंवा किडनीचा जुना आजार असल्यास नियमित तपासणी करा.