Goa Culture: गोव्याचा सांस्कृतिक ठेवा धोक्यात? वेळुझ येथील गजलक्ष्मीचे अर्धवर्तुळाकार शिल्प उपेक्षेच्या छायेत

Goas Cultural Heritage Neglected Gajalakshmi Sculpture Veluz

सत्तरी: गोव्याला समृद्ध असा सांस्कृतिक वारसा लाभला आहे. पण गोव्याचा सामाजिक-सांस्कृतिक वारसा दर्शवणारे गजलक्ष्मीचे एक अर्धवर्तुळाकार शिल्प वेळुझ येथे दुर्लक्षित अवस्थेत पडून आहे. गजलक्ष्मीची दगडी शिल्पकला, ज्याला स्थानिक पातळीवर 'केळबाई' म्हणून ओळखले जाते. वेळुझ येथील टर्मिनलिया बेलिरिका (भूत) झाडाखाली हे शिल्प आहे. गजलक्ष्मीचे हे अर्धवर्तुळाकार शिल्प 70 सेमी उंच आणि 165 सेमी रुंद आहे.

शिल्पकला

टाइम्स ऑफ इंडियाशी बोलताना 65 वर्षीय महादेव कृष्ण गावकर यांनी सांगितले की, “पूर्वी, ते शिल्प एका झुडुपात होते जिथे जुन्या मंदिराचे अवशेष होते. गजलक्ष्मी पॅनेलपासून काही मीटर अंतरावर नंदीची एक मूर्ती देखील आहे. स्थानिक समजुतींनुसार, या शिल्पांना 'हेबाड' म्हणून ओळखले जाते. कायतीकादले देवणे येथील बेतालची अपूर्ण पण मोठी शिल्पकला देखील हेबाडांशी संबंधित आहे.''

सामाजिकृ-सांस्कृतिक वारसा

वेळुझ येथील 71 वर्षीय राजाराम सातू गावकर यांनी सांगितले की, “आमच्या सातेरी ब्राह्मणी महामाया मंदिरात गजलक्ष्मीचे एक शिल्प आहे. मंदिरांच्या जीर्ण अवशेषांजवळ आणखी दोन शिल्पे पडून आहेत, जी सत्तरीतील समृद्ध सामाजिक-सांस्कृतिक वारशावर प्रकाश टाकतात.”

विजयनगर काळातील दोन शिलालेख सापडले

यापूर्वी, 1402 आणि 1408 च्या विजयनगर काळातील दोन शिलालेख वेळुझ येथे सापडले होते. सध्या ते जुन्या गोव्यातील भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षणाच्या संग्रहालयात ठेवण्यात आले आहेत. गोव्याच्या विविध भागात यापूर्वी गजलक्ष्मीचे अनेक शिल्प सापडले आहेत.