Goa Unpaid Debt: गोवा सरकारला वार्षिक खर्च, सामाजिक योजना आणि पायाभूत विकासावरील खर्च याची हातमिळवणी करण्यासाठी महसूल मिळविण्यासाठी संघर्ष करावा लागत आहे. यातून गोवा राज्याची एकूण वित्तीय तूट 2004-05 पासून 680 टक्क्यांनी वाढली आहे.
ही तूट भरून काढण्यासाठी, राज्याला कर्जावर अवलंबून राहावे लागते. त्यामुळे राज्याच्या कर्जाची थकबाकी तब्बल 31 हजार कोटींवर गेली आहे. 2005 मध्ये ही थकबाकी 4417 कोटी रुपये होती ती 2023 मध्ये 31758 कोटी रुपये झाली झाली आहे. ही वाढ तब्बल 618 टक्के इतकी आहे.
रिझव्‍‌र्ह बँकेचे हँडबुक ऑफ स्टॅटिस्टिक्स नुकतेच प्रसिद्ध झाले असून त्यातून ही माहिती समोर आली आहे. दरम्यान, जवळपास दोन दशकांच्या कालावधीत गोव्याच्या अर्थव्यवस्थेचा आकारही वाढल्याचे त्यातून दिसून येते.
2004-05 मध्ये 12,713 कोटी रुपयांच्या सकल राज्य विकास उत्पादनातून, 2021-22 मध्ये स्थिर किंमतींवर गोव्याचा आर्थिक भार वाढून 55,547 कोटी रुपये झाला आहे. मार्च 2023 मध्ये संपलेल्या वर्षातील आकडेवारीची प्रतीक्षा आहे.
कर्जाच्या वाढीमुळे राज्याच्या व्याज देयकांवर परिणाम झाला आहे. 2004-05 मध्ये 323 कोटी रुपयांवरून, राज्याने राज्याच्या कर्जाची सेवा करण्यासाठी 1,988 कोटी रुपये दिले, 515.48 टक्के वाढ.
दरम्यान, अद्यापही गोव्याची राजकोषीय तूट मर्यादेत आहे. त्यामुळे भारताचे नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षकांनी (CAG) राज्याला वाढत्या कर्जाबद्दल सावध करण्यापासून थांबवलेले नाही. कॅगने गोव्याला थकीत कर्जाची परतफेड करण्यासाठी रोडमॅप तयार करण्यास मात्र वारंवार सांगितले आहे.
चालू आर्थिक वर्षात, सरकारने आपली कर्जे 3500 कोटी रुपयांच्या निम्म्यापर्यंत मर्यादित ठेवली आहेत. 3500 कोटी ही 2023-24 साठी राज्याची कर्ज घेण्याची मर्यादा आहे.
वित्त विभागाच्या अधिकाऱ्यांच्या माहितीनुसार पायाभूत सुविधा आणि विकास कार्यक्रमांसाठी सरकार कर्ज घेते.
आरबीआयच्या राज्य सरकारच्या वित्तविषयक आकडेवारीच्या हँडबुकमध्ये असे दिसून आले आहे की गोव्याचा भांडवली खर्च 2004-05 मध्ये 598 कोटी रुपयांवरून 2022-23 मध्ये 6058 कोटी रुपयांवर पोहोचला आहे.
त्याचप्रमाणे सामाजिक क्षेत्रातील खर्च देखील 2004-05 मधील 798 कोटी रुपयांवरून गेल्या आर्थिक वर्षात 8659 कोटी रुपयांवर पोहोचला आहे.
कोविड-19 महामारीच्या काळात समाजकल्याण योजनांवरील खर्च, जे साधारणत: 5000 कोटी रुपयांच्या आसपास होते, 2021-22 मध्ये 10286 कोटी रुपयांवर पोहोचले आहेत.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.