Narkasur in Goa: संपूर्ण भारतापेक्षा गोव्याची दिवाळी असते खास! राक्षस वधाने होते पहाट, कुठे पाहाल 'नरकासुर दहनाचा' थरार?

Narkasur Dahan Goa 2025: संपूर्ण भारतात दिवाळी म्हटलं की पणत्या लावणे आणि लक्ष्मी देवीची पूजा करणे, हे चित्र समोर येते. मात्र, गोव्यातील दिवाळी ही भारतातील इतर कोणत्याही ठिकाणाहून वेगळी आणि खास आहे. गोव्यात, संपूर्ण देश दिवाळीची तयारी करत असताना, किनारपट्टीवरील हे राज्य नरकासुर चतुर्दशीच्या उत्साही ऊर्जेत रमून जाते. दिवाळीची ही आगळीवेगळी सुरुवात नरकासुर नावाच्या राक्षसाची भव्य प्रतिमा जाळून, फटाके आणि उत्साहपूर्ण मिरवणुकांद्वारे साजरी केली जाते.

पौराणिक कथा आणि नरकासुराचे वरदान

नरकासुराची कथा प्राचीन पौराणिक कथेमध्ये खोलवर रुजलेली आहे. दंतकथेनुसार, नरकासुर हा पृथ्वीवर राज्य करणारा एक शक्तिशाली राक्षस राजा होता. भूदेवी आणि विष्णूचा वराह अवतार यांचा तो पुत्र होता. अमरत्वाच्या शोधात त्याने ब्रह्मदेवाची तपश्चर्या करून वरदान मागितले की, केवळ त्याच्या आईच्या हातूनच त्याचा मृत्यू व्हावा. ब्रह्मदेवांनी वरदान दिले, पण या वरदानामुळे नरकासुर गर्विष्ठ झाला आणि त्याने देव-मानवांना त्रास देणे सुरू केले. त्याने १६,००० स्त्रियांचे अपहरण केले होते.

अखेरीस, भगवान श्रीकृष्णाने त्यांची पत्नी सत्यभामा (भूदेवीचा अवतार) यांच्या मदतीने नरकासुराचा पराभव करून त्याच्या क्रूर शासनाचा अंत केला. त्याचा हा पराभव संपूर्ण भारतातील दिवाळीचा गाभा असलेले सत्याचा असत्यावरचा विजय दर्शवतो.

गोव्यात 'नरकासुर' दहनाचा भव्य सोहळा

इतर ठिकाणी कथेच्या स्वरूपात असलेला हा मिथक गोव्यात मात्र खऱ्या अर्थाने जीवंत होतो. नरकासुर चतुर्दशीच्या पूर्वसंध्येला गोव्यातील स्थानिक तरुण आठवडे मेहनत घेऊन कागद, गवत आणि कापड वापरून राक्षसाच्या उंच आणि भयानक प्रतिमा तयार करतात. हे पुतळे काही ठिकाणी तर दोन मजली इमारतीएवढे उंच असतात. त्यांना भयंकर रूप आणि डोळ्यांमध्ये चमकणारे दिवे लावले जातात.

रात्री, ढोल-ताशांच्या गजरात आणि उत्साही नृत्यासोबत हे पुतळे गावांमधून आणि शहरांमधून मिरवणुकीच्या रूपात काढले जातात. प्रत्येक समुदाय सर्वात कलात्मक आणि भयंकर नरकासुर बनवण्याची स्पर्धा करतो.

पहाटे, सूर्य उगवण्यापूर्वी या प्रतिमांना आग लावून त्यांचे दहन केले जाते. हे दहन नकारात्मकता आणि अंधार जाळून टाकण्याचे प्रतीक मानले जाते. यानंतर, नरकासुराच्या पराभवाचे प्रतीक म्हणून 'करीट' नावाचे कडू फळ पायाखाली चिरडले जाते. त्यानंतर भेटवस्तूंची देवाणघेवाण होते आणि पारंपरिक खाद्यपदार्थांसह आनंदाची मेजवानी साजरी केली जाते.

फटाक्यांची आणि ज्वालांची ही आतषबाजी गोव्यात दिवाळीच्या खऱ्या अर्थाने सुरुवात दर्शवते. तुम्ही दिवाळीत गोव्याला भेट देत असाल, तर म्हापसा, मडगाव, पणजी किंवा डिचोली येथे जा. येथे नरकासुर बनवण्याची स्पर्धा अतिशय तीव्र असते. मिरवणुका पहाटे सुरू होतात, त्यामुळे पहाटेपूर्वीच गर्दी जमायला सुरुवात झालेली दिसेल.