Dussehra in Goa: 'वडी' आणि गोडशाचा नैवेद्य, 'आपट्याची पानं' वाटून समृद्धीचं स्वागत; वाचा कसा असतो गोव्याचा दसरा

Goa Dussehra celebration: हिंदू धर्मियांच्या सर्वात महत्त्वाच्या आणि शुभ सणांपैकी एक म्हणजे दसरा (कोकणीत दासरों). हा सण जगभर मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो आणि तो अंधारावर प्रकाशाचा, तसेच वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे. पौराणिक कथेनुसार, याच दिवशी प्रभू रामचंद्रांनी रावणाचा वध करून विजय मिळवला, म्हणून याला विजयादशमी असेही म्हणतात. तसेच, देवी दुर्गेने नऊ दिवसांच्या भीषण युद्धानंतर महिषासुराचा पराभव याच दिवशी केला होता. भारताच्या इतर भागांप्रमाणेच गोव्यातही दासऱ्याचा उत्सव उत्साहाने साजरा होतो, ज्यात पारंपरिक विधींना विशेष महत्त्व दिले जाते.

सौभाग्य आणि समृद्धीसाठी पाळल्या जाणाऱ्या पाच मुख्य परंपरा

दासऱ्याच्या दिवशी काही खास गोष्टी करणे शुभ मानले जाते, ज्यामुळे घरात सुख, समृद्धी आणि चांगले भाग्य येते.

१. जागेची शुद्धता आणि स्वच्छता

हिंदू धर्मशास्त्रानुसार, जे घर आणि कामाची जागा स्वच्छ ठेवतात, त्यांना देवी-देवतांचा आशीर्वाद मिळतो. गणपती आणि देवी लक्ष्मी यांची कृपा होण्यासाठी आजचा दिवस घर आणि व्यवसायाच्या जागेची कसून साफसफाई करण्यासाठी योग्य मानला जातो. वातावरण शुद्ध आणि सकारात्मक ठेवण्यासाठी गोमूत्र शिंपडणे किंवा धूप जाळणे हा विधीही महत्त्वाचा ठरतो.

२. शुभ खरेदी आणि नवीन सुरुवात

दसरा हा नवीन सुरुवात करण्याचा दिवस मानला जातो. या शुभ मुहूर्तावर लोक सोन्याचे दागिने, नवीन वाहने, घर किंवा व्यावसायिक उपकरणे खरेदी करतात. सोने हे देवी लक्ष्मीशी जोडले गेले असल्याने ते कुटुंबात सौभाग्य आणि संपत्ती आणते, अशी श्रद्धा आहे. अनेकजण उत्साहाने आपले नवीन व्यवसाय आणि उपक्रम सुरू करतात.

३. कार्यसिद्धीसाठी साधनांचे पूजन

या दिवशी हिंदू कुटुंबांमध्ये आपल्या शस्त्रे, काम करण्याची साधने आणि वाहतुकीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या वाहनांची पूजा करण्याची परंपरा आहे. आपल्या ध्येयांना साध्य करण्यात या साधनांनी दिलेल्या महत्त्वाच्या योगदानाबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्याची ही पद्धत आहे. लोक आपल्या घराच्या मुख्य प्रवेशद्वारावर, तसेच या सर्व साधनांवर टिळा लावतात आणि झेंडूची फुले अर्पण करतात, ज्यामुळे त्यांचा पुढील वापर यश आणि समृद्धी घेऊन येतो, अशी धारणा आहे.

४. गोमंतकीय नैवेद्य आणि पूर्वजांना वंदन

गोव्यातील काही हिंदू कुटुंबांमध्ये स्थानिक देवता, कुलदेवता आणि पितर (स्वर्गीय पूर्वज) यांना नैवेद्य म्हणून वडी (प्रसाद) अर्पण करण्याची प्रथा आहे. त्यांचे आशीर्वाद घेण्यासाठी त्यांना आदराने वंदन केले जाते. घरी श्रीखंड पुरी आणि गोडशे (पारंपरिक मिष्टान्न) तयार केले जातात. तसेच, भुकेलेल्या गाईंना आणि इतर पाळीव प्राण्यांना अन्न देणे हे पुण्यकर्म मानले जाते.

५. आपट्याच्या पानांचे वाटप (सोनं लुटणे)

आपट्याची पाने (सोनापत्ता) वाटण्याची प्रथा दसऱ्याशी जोडलेली आहे. एका आख्यायिकेनुसार, ऋषी वरतंतू यांच्या गुरूदक्षिणेची मागणी पूर्ण करण्यासाठी राजा रघुराज यांनी इंद्रदेवाकडे मदत मागितली. देवराज इंद्राने भगवान कुबेर यांना आपट्याच्या झाडावर १४ कोटी सोन्याच्या मोहरांचा वर्षाव करण्याचे आदेश दिले. तेव्हापासून, आपट्याची पाने प्रियजनांना सोन्याच्या दानाचे प्रतीक म्हणून वाटली जातात, ज्यामुळे कुटुंबात भरभराट आणि संपत्ती येते, अशी श्रद्धा आहे.