कारगिलची उच्च शिखरे पाकिस्तानच्या ताब्यातून मुक्त करताना बलिदान देणाऱ्या देशाच्या शूर सुपुत्रांच्या स्मरणार्थ दरवर्षी कारगिल विजय दिवस साजरा केला जातो. 1999 मध्ये कारगिल युद्धात भारताने पाकिस्तानवर मिळवलेल्या विजयाच्या स्मरणार्थ दरवर्षी 26 जुलै रोजी कारगिल विजय दिवस साजरा केला जातो. युद्धादरम्यान, भारतीय लष्कराने पाकिस्तानी घुसखोरांना हाकलून लावले आणि "ऑपरेशन विजय" चा भाग म्हणून टायगर हिल आणि इतर चौक्यांवर कब्जा करण्यात यश मिळवले.
लडाखच्या कारगिलमध्ये 60 दिवसांहून अधिक काळ पाकिस्तानी सैन्यासोबतची लढाई सुरू राहिली आणि शेवटी भारताने युद्ध जिंकले. दरवर्षी या दिवशी आपण पाकिस्तानने सुरू केलेल्या युद्धात शहीद झालेल्या शेकडो भारतीय जवानांना श्रद्धांजली अर्पण करतो. भारतीय सशस्त्र दलाच्या योगदानाचे स्मरण करण्यासाठी देशभरात अनेक कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
कारगिल युद्धाचा इतिहास
1971 च्या भारत-पाक युद्धानंतर (1971 भारत पाकिस्तान युद्ध) दोन्ही देशांमध्ये अनेक सशस्त्र युद्धे झाली आहेत. 1998 मध्ये दोन्ही देशांनी अणुचाचण्या घेतल्या होत्या. लाहोर घोषणेने काश्मीर समस्येवर शांततापूर्ण तोडगा काढण्याचे आश्वासन दिले होते, ज्यावर दोन्ही देशांनी फेब्रुवारी 1999 मध्ये स्वाक्षरी केली होती. नियंत्रण रेषा ओलांडून भारतीय हद्दीत पाकिस्तानने केलेल्या घुसखोरीला ऑपरेशन बदर असे नाव देण्यात आले. काश्मीर आणि लडाखमधील संबंध तोडून भारताला काश्मीर वाद सोडवण्यास भाग पाडणे हा त्याचा उद्देश होता.
भारत सरकारने याला प्रत्युत्तर म्हणून 'ऑपरेशन विजय' सुरू केले आणि सुमारे दोन महिन्यांच्या प्रदीर्घ युद्धासाठी 2 लाख भारतीय सैनिकांना एकत्र केले. हे युद्ध मे ते जुलै 1999 दरम्यान जम्मू-काश्मीरमधील कारगिल जिल्ह्यात झाले. त्यावेळचे पाकिस्तानचे लष्करप्रमुख जनरल परवेझ मुशर्रफ यांनी देशाचे तत्कालीन पंतप्रधान नवाझ शरीफ यांना न कळवता युद्धाची योजना आखल्याचे मानले जाते.
स्थानिक मेंढपाळांच्या गुप्त माहितीने मदत केली
सुरुवातीच्या काळात पाकिस्तानने भारताच्या ताब्यातील काश्मीरमधील भाग ताब्यात घेतला. युद्धाच्या दुसऱ्या टप्प्यात, भारताने प्रथम सामरिक वाहतूक मार्ग काबीज करून प्रत्युत्तर दिले. स्थानिक मेंढपाळांनी दिलेल्या गुप्त माहितीच्या आधारे भारतीय लष्कराला हल्ल्याचे ठिकाण ओळखता आले. अंतिम टप्प्यात भारतीय लष्कराने भारतीय हवाई दलाच्या मदतीने जुलैच्या शेवटच्या आठवड्यात युद्धाची सांगता केली.
कारगिल युद्धात पाकिस्तानी लष्कराचाही सहभाग होता. मात्र, पाकिस्तानने नेहमीच याचा इन्कार केला आहे. पण अशी अनेक तथ्ये युद्धादरम्यान आणि नंतरही समोर आली आहेत जी पाकिस्तानी लष्कराने घुसखोरांना मदत केली होती हे सिद्ध करण्यासाठी पुरेशी होती. नवाझ शरीफ अमेरिकेच्या मदतीसाठी वॉशिंग्टनलाही गेले होते. मात्र त्यावेळी अमेरिकेचे तत्कालीन अध्यक्ष बिल क्लिंटन यांनी पाकिस्तानला मदत करण्यास नकार दिला होता.
भारतीय सैन्याने विजय घोषित केला
26 जुलै 1999 रोजी सैन्याने मिशन यशस्वी झाल्याचे घोषित केले. पण विजयाची किंमत जास्त होती. कॅप्टन विक्रम बत्रा हे कारगिल युद्धात शहीद झालेल्या शूर सैनिकांपैकी एक होते. बत्रा यांना मरणोत्तर परमवीर चक्र, भारताचा सर्वोच्च शौर्य पुरस्कार प्रदान करण्यात आला. अलीकडेच विक्रम बत्रा यांच्या जीवनावर आधारित शेरशाह नावाचा चित्रपट बनवण्यात आला आहे.
ब्रॉक चिशोमने प्रसिद्धपणे म्हटले होते, "युद्ध कोणीही जिंकत नाही... नुकसानाचे वेगवेगळे स्तर आहेत, परंतु कोणीही जिंकत नाही." कारगिल युद्धाचे (Kargil Vijay Diwas) परिणाम भयंकर होते. अनेक माता आणि वडिलांनी आपले पुत्र गमावले आणि भारताने अनेक शूर सैनिक गमावले. कारगिल युद्धात भारतीय लष्कराचे 527 जवान शहीद झाले, तर पाकिस्तानचे 357 जवान शहीद झाले. या युद्धात 453 नागरिकांचाही मृत्यू झाला होता.
या वर्षी कारगिल विजय दिवसाचा 23 वा वर्धापन दिन आहे. भारतीय (Indian Army) लष्कराने दिल्लीहून कारगिल विजय दिवस मोटार बाईक मोहिमेला हिरवा झेंडा दाखवला. युद्धस्मारकावर ध्वजारोहण समारंभासाठी विशेष कार्यक्रमाचे नियोजन करण्यात आले आहे. स्मृतीस्थळावर शहीद जवानांच्या कुटुंबीयांचा सत्कार करण्यात येणार आहे. यानिमित्ताने द्रासमध्ये सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित करण्याचेही नियोजन आहे. या कार्यक्रमात शेरशाहची टीम उपस्थित राहणार आहे. या कार्यक्रमात नृत्यदिग्दर्शित नृत्य सादरीकरण, देशभक्तीपर गीते सादर होणार आहेत.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.
