नारायण गणेश गोरे यांनी लेखणीतून दिला गोवा मुक्ती चळवळीचा लढा

नारायण गणेश गोरे (Narayan Ganesh Gore) , जे नानासाहेब गोरे या नावाने प्रसिद्ध होते, ते स्वातंत्र्यसैनिक, समाजवादी नेते, लेखक, वक्ते आणि विचारवंत होते. त्यांच्या जन्म 15 जून, 1907 मध्ये झाला आणि मृत्यू 1 मे, 1993 मध्ये झाला. कोकणात (Konkan) सापडलेल्या देवगडच्या हिंदळे या गावात त्यांचा जन्म झाला. त्यांनी पुण्यात (Pune) बीए एलएलबी केले. पार्वती मंदिर सत्याग्रह या मंदिरात दलितांना प्रवेश बंदी असलेल्या अस्पृश्यताविरोधी चळवळीपासून सामाजिक चळवळींमध्ये गोरे यांचा सहभाग सुरू झाला. ते 1936 ते 1939 पर्यंत अखिल भारतीय कॉंग्रेस पक्षाचे सदस्य होते आणि कॉंग्रेस सोशालिस्ट पार्टीच्या संस्थापकांपैकी एक होते.

गोरे यांनी 1948 ते 1953 या काळात समाजवादी पक्षाचे सहसचिव पद भूषवले. नंतर 1957 ते 1962 पर्यंत ते संयुक्त महाराष्ट्र समितीचे प्रजासमाजवादी पक्षाचे खासदार होते, तेव्हा त्यांनी सहसचिव म्हणूनही काम पाहिले. 1964 मध्ये ते पक्षाचे अध्यक्ष झाले. तीन वर्षांनंतर ते पुण्याचे महापौर झाले. 1970 पासून ते राज्यसभेचे सदस्य होते. भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत सक्रिय सहभागी म्हणून गोरे यांना अनेक वेळा तुरुंगवास भोगावा लागला. स्वातंत्र्यानंतर, त्यांनी गोव्याला पोर्तुगीज राजवटीतून मुक्त करण्याचे काम केले, 1955 मध्ये गोवा मुक्ती चळवळ (Goa Libaration day) सुरू केली. यासाठी त्यांना जन्मठेपेची शिक्षा झाली, परंतु 1957 मध्ये त्यांची सुटका झाली.

गोरे हे एक विपुल लेखक होते आणि त्यांनी महाराष्ट्र (Maharashtra) साहित्य परिषद या साहित्यिक संस्थेचे अध्यक्ष म्हणून काम केले होते. समाजवादाचा ओनामा (1935) हे त्यांचे पहिले पुस्तक होते. फेब्रुवारी ते डिसेंबर 1952 या कालावधीत गुलबर्गा येथील तुरुंगात त्यांनी लिहिलेले दैनिक लेख कारागृहाच्या भिंती (1954) या नावाने प्रसिद्ध झाले. त्याच्या कथनात तुरुंगाचा भेदक वृत्तांत मिळतो. सीतेचे पोहे (1953) आणि गुलबशी (1962) या त्यांच्या कथा संग्रहित केल्या आहेत. Aavhan Aani Avahan (1963) आणि Airanivaril Prashna (1965) हे त्यांचे संग्रहित निबंध आणि प्रतिबिंब सादर करतात. त्यांनी कालिदासाच्या मेघदूत नाटकाचा मराठीत अनुवादही केला. त्यांच्या इतर कामांमध्ये, जवाहरलाल नेहरूंच्या आत्मचरित्राचा त्यांनी केलेला अनुवाद हा विशेष उल्लेखनीय आहे.

बेडुकवाडी (1957) आणि चिमुताई घर बांधात (1970) ही पुस्तके त्यांनी खास मुलांसाठी लिहिली होती. त्यांच्या इतर पुस्तकांमध्ये विश्वकुटुंबवाद (साम्यवाद) (1941) आणि अमेरिकन संघराज्याचा इतिहास (1957) यांचा समावेश होतो. मुरारीचे साळगाव (1954) हे त्यांनी ज्येष्ठ नागरिकांसाठी लिहिलेले पुस्तक आहे. गोरे हे जनवाणी, रचना आणि जनता या मासिकांचे आणि साप्ताहिकांचे संपादक होते. त्यांचे कार्य विविध इंग्रजी, मराठी आणि हिंदी प्रकाशनांमध्ये दिसून आले. वक्तृत्वातील उत्कृष्टता, विचारांची स्पष्टता आणि काळजीपूर्वक अभ्यास केलेल्या विश्लेषणासाठी ते प्रसिद्ध होते.