Lightweight Payment and Settlement System: रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने लाइटवेट पेमेंट अँड सेटलमेंट सिस्टम (LPSS) नावाची एक पोर्टेबल पेमेंट प्रणालीची संकल्पना आखली आहे, जी RTGS, NEFT आणि UPI सारख्या विद्यमान पेमेंट सिस्टमसाठी वापरल्या जाणार्‍या पारंपारिक तंत्रज्ञानापासून स्वतंत्र असेल आणि असू शकते. अगदी कमीत कमी कर्मचार्‍यांकडून कुठूनही चालवले जाते.
आरबीआयने 2022-23 च्या वार्षिक अहवालात म्हटले आहे की, RTGS, NEFT आणि UPI सारख्या विद्यमान पारंपारिक पेमेंट सिस्टीम शाश्वत उपलब्धता सुनिश्चित करताना मोठ्या प्रमाणात हाताळण्यासाठी डिझाइन केल्या आहेत आणि म्हणूनच त्या वायर्ड नेटवर्कवर अवलंबून आहेत.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) द्वारे लाइट वेट पोर्टेबल पेमेंट सिस्टम विकसित करण्यासाठी काम सुरू आहे. नैसर्गिक आपत्ती आणि युद्धसदृश परिस्थितीत महत्त्वाच्या व्यवहारांसाठी ही पेमेंट सिस्टम चालवता येते.
RBI च्या मते, प्रस्तावित लाइट वेट अँड पोर्टेबल पेमेंट सिस्टम (LPSS) पारंपारिक तंत्रज्ञानापासून स्वतंत्र असेल. काही विशेष कर्मचारी ही यंत्रणा कुठेही चालवू शकतील.
RTGS, NEFT आणि UPI सारख्या पेमेंट सिस्टम सध्या पेमेंट व्यवहारांसाठी कार्यरत आहेत, मोठ्या प्रमाणात पेमेंट हाताळण्यासाठी डिझाइन केल्या आहेत. या पेमेंट सिस्टम प्रगत आयटी पायाभूत सुविधांवर काम करतात.
आरबीआयकडून सांगण्यात आले की, नैसर्गिक आपत्ती आणि युद्धाच्या वेळी अंतर्निहित माहिती आणि दळणवळणाच्या पायाभूत सुविधांमध्ये अडथळा आणून या पेमेंट सिस्टम तात्पुरत्या स्वरूपात उपलब्ध करून दिल्या जाऊ शकतात.
ही पेमेंट सिस्टम, कोणत्याही प्रकारच्या परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी, कोणत्याही परिस्थितीत वापरता येईल अशी यंत्रणा तयार करण्याची गरज आहे.
हे उद्दिष्ट लक्षात घेऊन, RBI ने LPSS ची योजना आखली आहे, जी पारंपारिक तंत्रज्ञानापासून स्वतंत्र असेल आणि अगदी कमी कर्मचाऱ्यांद्वारे कोठूनही चालवता येईल.
RTGS म्हणजे 'रिअल टाइम ग्रॉस सेटलमेंट'. RTGS ही एक निधी हस्तांतरण प्रणाली आहे जिथे पैसे एका बँकेतून दुसऱ्या बँकेत रिअल टाइम आधारावर हस्तांतरित केले जातात.
बँकिंग चॅनेलद्वारे भारतात उपलब्ध पैसे हस्तांतराचा हा सर्वात जलद मार्ग आहे.
नॅशनल इलेक्ट्रॉनिक फंड ट्रान्सफर (NEFT) NEFT ही एक इलेक्ट्रॉनिक फंड ट्रान्सफर सिस्टम आहे, जी देशभरातील इतर बँक खात्यांमध्ये निधी हस्तांतरित करण्याची सुविधा देते.
निधी हस्तांतरित करण्याचा हा एक सोपा सुरक्षित, जलद आणि किफायतशीर मार्ग आहे.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.
