Rs 500 Fake Currency: रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने 19 मे 2023 रोजी 2000 रुपयांच्या नोटा बंद करण्याचा निर्णय घेतला. आता आरबीआयच्या वार्षिक अहवालात 500 रुपयांच्या नोटांबाबतही मोठा खुलासा झाला आहे.
2000 रुपयांच्या नोटा बदलण्यासाठी दिलेली 30 सप्टेंबरची मुदत संपण्यापूर्वीच 500 रुपयांच्या नोटांशी संबंधित ही अडचण मध्यवर्ती बँकेसमोर निर्माण झाली आहे.
वास्तविक, 2000 रुपयांच्या गुलाबी नोटा बंद झाल्यानंतर आता देशातील सर्वात मोठ्या चलनी नोटा रिझर्व्ह बँकेसाठी मोठी डोकेदुखी ठरत आहेत. अहवालानुसार, 500 च्या बनावट नोटांची घुसखोरी वाढत आहे.
2022-23 मध्ये 500 रुपयांच्या सुमारे 91 हजार 110 बनावट नोटा पकडण्यात आल्या, जे 2021-22 च्या तुलनेत 14.6 टक्क्यांनी जास्त आहे. 2020-21 मध्ये 500 रुपयांच्या 39,453 बनावट नोटा पकडण्यात आल्या. तर 2021-22 मध्ये 76 हजार 669 किमतीच्या बनावट नोटा पकडण्यात आल्या होत्या.
500 रुपयांच्या नोटांसोबतच बनावट चलन जप्त करण्याच्या प्रकरणांमध्ये 2000 रुपयांच्या बनावट नोटांचाही समावेश आहे. 2022-23 या आर्थिक वर्षात 2000 रुपयांच्या बनावट नोटांची संख्या 28 टक्क्यांनी घटून 9 हजार 806 नोटांवर आली आहे.
500 आणि 2 हजार रुपयांच्या नोटांशिवाय 100, 50, 20, 10 रुपयांच्या बनावट नोटाही पकडण्यात आल्या आहेत. आरबीआयच्या (RBI) अहवालानुसार, बँकिंग क्षेत्रात एकूण 2 लाख 25 हजार 769 बनावट नोटा पकडल्या गेल्या, तर गेल्या वर्षी 2 लाख 30 हजार 971 च्या बनावट नोटा सापडल्या होत्या.
यंदा 500 रुपयांव्यतिरिक्त 20 रुपयांच्या बनावट नोटांचे प्रमाणही वाढले आहे. 2022-23 मध्ये 20 रुपयांच्या बनावट नोटांमध्ये 8.4 टक्के वाढ झाली आहे. 10 रुपयांच्या बनावट नोटांच्या संख्येत 11.6 टक्क्यांनी घट झाली आहे, तर 100 रुपयांच्या बनावट नोटांच्या संख्येत 14.7 टक्क्यांनी घट झाली आहे.
बनावट नोटांव्यतिरिक्त आरबीआयने आपल्या वार्षिक अहवालात नोटांच्या छपाईबाबतही संपूर्ण माहिती दिली आहे. आरबीआयने 2022-23 मध्ये नोटांच्या छपाईसाठी एकूण 4 हजार 682.80 कोटी रुपये खर्च केले होते. 2021-22 मध्ये छपाईचा खर्च 4 हजार 984.80 कोटी रुपये होता.
जर चलनाबद्दल बोलायचे झाल्यास, 10 आणि 500 रुपयांच्या नोटा सर्वाधिक चलनात आहेत. 31 मार्च 2023 पर्यंत देशातील एकूण चलनाच्या 37.9 टक्के चलन 500 च्या नोटांचे आहे. यानंतर, 10 रुपयांच्या नोटेचा वाटा 19.2 टक्के आहे. अशा परिस्थितीत 500 रुपयांच्या बनावट नोटा हटवणे ही आरबीआयची मोठी जबाबदारी आहे.
दैनिक गोमंतकचे सदस्य व्हा
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.