भारतात बॅंकाची बॅंक म्हणून काम करणाऱ्या रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडीयाने (RBI) ने बँकांच्या सुरक्षित ठेव लॉकर आणि सुरक्षित कस्टडी सेवांसाठी नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. 18 ऑगस्ट रोजी बँकेने हा निर्णय बँकिंग आणि तंत्रज्ञानातील प्रमुख घडामोडी, तसेच अनेक बँका आणि इंडियन बँक्स असोसिएशन (IBA) कडून ग्राहकांच्या तक्रारी आणि टीकेचा हवाला देऊन घेतला आहे. लॉकर-भाड्याने घेणारा लॉकरचे व्यवस्थापन करत नाही. त्याचबरोबर फी भरत नाही यासारख्या घटनांचा सामना बॅंकाना करावा लागू शकतो. लॉकरचे भाडे वेळेवर मिळावे यासाठी बँकांना लॉकर वाटपाच्या वेळी मुदत ठेव घेण्याची परवानगी आहे. या रकमेतून तीन वर्षांचे भाडे तसेच लॉकर उघडण्याचा खर्चही भागू शकतो.
लॉकर-भाडेकरु लॉकरचे व्यवस्थापन करत नाही, फी भरत नाहीत अशी अनेक उदाहरणे बॅंकेसमोर आली आहेत. लॉकरचे भाडे वेळेवर भरण्याची खात्री करण्यासाठी, लॉकर्स वाटपाच्या वेळी बँकांना मुदत ठेवी गोळा करण्याची परवानगी आहे. ही रक्कम तीन वर्षांचे भाडे तसेच लॉकर उघडण्याच्या खर्चाची भरपाई करेल.
दुसरीकडे, बँकांना चालू लॉकरधारक किंवा सक्रिय खाती असलेल्या लोकांना मुदत ठेवींसाठी विचारण्याची परवानगी नाही. ग्राहकाने लॉकरसाठी आगाऊ पैसे दिल्यास, आगाऊ शुल्काचा एक भाग ग्राहकाला परत केला जाईल. नैसर्गिक आपत्तीसारख्या आपत्कालीन परिस्थितीत, बँकांनी शक्य तितक्या लवकर त्यांच्या ग्राहकांशी संपर्क साधण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले पाहिजेत. मात्र बँकांनी त्यांच्या निष्काळजीपणामुळे लॉकरमधील सामग्रीचे कोणतेही नुकसान झाल्यास त्यांची जबाबदारी स्पष्ट करणारे सर्वसमावेशक बोर्ड-मंजूर धोरण विकसित केले पाहिजे. लॉकरच्या देखरेखीमुळे लॉकर प्रणालीचे योग्य ऑपरेशन सुनिश्चित करणे आणि लॉकरमध्ये अनधिकृत प्रवेश रोखणे आवश्यक आहे. दरोडा आणि चोरीविरुद्ध पुरेशी सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी देखील बँक जबाबदार असेल.
नव्या कायद्यानुसार, भूकंप, पूर किंवा इतर नैसर्गिक आपत्तींसारख्या नैसर्गिक आपत्तींमुळे लॉकरमधील सामानाचे नुकसान झाल्यास बँक जबाबदार राहणार नाही. दुसरीकडे, बँका अशा दुर्घटनांपासून स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी योग्य ती खबरदारी घेतील.
इतर महत्त्वाचे नियमः
कोणतीही वस्तू भाड्याने घेण्यास मनाई करणाऱ्या लॉकर करारात बँका एक अट घालू शकते.
बँक कर्मचार्‍यांकडून फसवणूक झाल्यास, आग लागल्यानंतर किंवा इमारत कोसळल्यास, वार्षिक भाड्याच्या 100 पटीने बँकांची जबाबदारी निश्चित करण्यात आली आहे.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.
