आजकाल पाणी शुद्ध करण्यासाठी आपण आरओ (Reverse Osmosis) प्रणाली मोठ्या प्रमाणावर वापरात आहेत. पर्सनल वॉटर प्युरिफायर्सचे (water purifiers) मार्केट करणाऱ्या कंपन्यांनाही अनेक घरांद्वारे पसंती दिली जाते. आरओ सिस्टीम अर्थातच पाण्याचे शुद्धीकरण करते म्हणजेच पाण्यातील अशुद्धी काढून टाकते परंतु त्या सोबत ते 92-99% फायदेशीर कॅल्शियम आणि मॅग्नेशियम (calcium and magnesium) देखील काढून टाकतात. आरओ पाण्याबाबत शेकडो वैज्ञानिक अभ्यासाचे विश्लेषण केल्यानंतर, जागतिक आरोग्य संघटनेने असे म्हटले आहे की अशा पाण्याचा प्राणी आणि मानवी जीवांवर निश्चित प्रतिकूल परिणाम होतो. डब्ल्यूएचओच्या माहितीनुसार काही महिने आरओ (रिव्हर्स ऑस्मोसिस) पाणी वापरल्याने त्याचे शरीरावर गंभीर दुष्परिणाम होऊ शकतात.

आरओ पाणी वापरल्याने गंभीर दुष्परिणाम निर्माण होऊ शकतात ही चिंताजनक गोष्ट ही आहे. रिव्हर्स ऑस्मोसिस वॉटर वापरणाऱ्या लोकसंख्येकडून काही महिन्यांत तीव्र मॅग्नेशियमच्या कमतरतेच्या विविध आरोग्य तक्रारी समोर आल्या आहेत.

आहारातील खनिजे RO च्या पाण्यातील खनिजांची कमतरता भरून काढत नाहीत

आरओच्या पाण्यात पुरेसे खनिजे नसतात, जेव्हा हे पाणी सेवन केले जाते तेव्हा शरीरातून खनिजे बाहेर पडतात. याचा अर्थ असा की अन्न आणि जीवनसत्त्व यामधून मिळणारी खनिजे खनिजे लघवीकडून निघून जातात. म्हणजेच शरीराला कमी खनिज पुरवठा होतो आणि अधिक खनिजे उत्सर्जित केल्यामुळे आरोग्याच्या मोठ्या समस्या उद्भवतात.

होमिओस्टेसिस यंत्रणेवर नकारात्मक परिणाम

आरओ पाण्याच्या वापरामुळे शरीरातील पाण्यात विरघळलेल्या इलेक्ट्रोलाइट्सचे सौम्यकरण होते. शरीरातील पाण्याचे पुनर्वितरण महत्त्वपूर्ण अवयवांच्या कार्यामध्ये तडजोड करू शकते. या अवस्थेच्या अगदी सुरुवातीला दुष्परिणामांमध्ये थकवा, अशक्तपणा आणि डोकेदुखीचा समावेश आहे; अधिक गंभीर लक्षणे म्हणजे स्नायू पेटके आणि हृदयाचे ठोके कमी होणे. आरओ फिल्टरद्वारे उत्पादित अत्यावश्यक घटकांशिवाय अम्लीय फिल्टर केलेल्या पाण्याचा दीर्घकाळ वापर आरोग्याला हानिकारक आहे.

आरओ (रिव्हर्स ऑस्मोसिस) पाण्याचे धोके

अलीकडील अभ्यास सुचवतात की आरओ पाणी उच्च रक्तदाब आणि कोरोनरी हृदयरोग, जठरासंबंधी आजार,अल्सर, जुनाट जठराची सूज, गलगंड, गर्भधारणेच्या गुंतागुंत आणि नवजात आणि अर्भकांमध्ये अनेक गुंतागुंत असू शकतात, ज्यात कावीळ, अशक्तपणा, फ्रॅक्चर आणि वाढीच्या विकारांचा समावेश आहे.

आरओच्या पाण्यात अन्न शिजवल्यामुळे सर्व आवश्यक घटकांचे नुकसान होते

स्वयंपाकासाठी आरओचं पाणी वापरल्यामुळे, अन्नापासून (भाज्या, मांस, तृणधान्ये) सर्व आवश्यक घटकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाल्याचे आढळले. हे नुकसान मॅग्नेशियम आणि कॅल्शियमसाठी 60 %पर्यंत किंवा इतर काही सूक्ष्म घटकांसाठी (उदा. तांबे 66 %, मॅंगनीज 70 %, कोबाल्ट 86 %) पर्यंत पोहोचू शकते. याउलट, जेव्हा खनिजयुक्त पाणी स्वयंपाकासाठी वापरले जाते, तेव्हा या घटकांचे नुकसान खूपच कमी होते, तसेच या पाण्यात स्वयंपाक केल्यामुळे अन्नामध्ये कॅल्शियमचे प्रमाण जास्त आढळले.

अलीकडील अभ्यासांनी खनिजांच्या पातळीबद्दल अतिरिक्त माहिती दिली आहे जी डिमिनेरलाइज्ड पाण्यात उपलब्ध असावी.

मॅग्नेशियम- किमान 10 mg/L आणि सर्वोत्तम सुमारे 20-30 mg/L

कॅल्शियम- किमान 20 mg/L आणि सर्वोत्तमसुमारे 50 (40-80) mg/L

कॅल्शियम आणि मॅग्नेशियमची बेरीज 2 ते 4 mmol/L असावी

या खनिजांच्या पातळीमुळे आरोग्यावर कोणतेही प्रतिकूल परिणाम दिसून आले नाहीत.