National Dengue Day 2023: दरवर्षी 16 मे रोजी जागतिक डेंग्यू दिन साजरा केला जातो.मान्सूनचे आगमन होताच डेंग्यूच्या डासांची उत्पत्ती सुरू होते. या हंगामात डेंग्यू, मलेरिया आणि चिकनगुनियासारख्या आजारांचा धोका वाढतो. जिवाणू आणि विषाणूजन्य संसर्गासोबतच डासांमुळे होणाऱ्या अनेक आजारांच्या तक्रारी वाढतात. डेंग्यू हा डासांमुळे पसरणारा आजार आहे.

दरवर्षी अनेक लोक डेंग्यूला बळी पडतात. या आजाराबाबत जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि डेंग्यूमुळे होणारे मृत्यू रोखण्यासाठी हा दिन साजरा केला जातो. डेंग्यू कोणत्याही वयोगटातील लोकांना होऊ शकतो, परंतु त्याचा परिणाम लहान मुलांमध्ये मोठ्या प्रमाणात दिसून येत आहे. डेंग्यूमध्ये प्लेटलेट्स सतत कमी होऊ लागतात.

• काय आहेत लक्षण?

जास्त ताप

शरीर

डोके व सांधे दुखणे

मळमळ आणि उलट्या होणे

डोळ्यांच्या मागे दुखणे

त्वचेवर लाल ठिपके किंवा पुरळ येणे

नाक, हिरड्यांतून रक्त येणे

मल काळे पडणे

डेंग्यूचा प्रभाव 3 ते 9 दिवस शरीरात राहतो. त्यामुळे शरीरात अशक्तपणा येतो आणि शरीरात प्लेटलेट्स सतत कमी होऊ लागतात. या लक्षणांबाबत काळजी घेण्याची गरज आहे.

• हा आजार टाळण्यासाठी काय करावे

1. घरात स्वच्छता ठेवावी.

2. कुलर, भांड्यांमध्ये इत्यादींमध्ये पाणी साचू देऊ नका.

3. झोपताना नेहमी मच्छरदाणीचा वापर करावा.

4. संपूर्ण शरीर झाकणारे कपडे घाला आणि खोल्या स्वच्छतेसह हवेशीर ठेवा.

5. घराभोवती घाण साचू देऊ नका.

6. साचलेले पाणी आणि घाण यावर कीटकनाशक फवारावे.

7. गोठलेल्या पाण्यात डासांच्या अळ्या दिसल्यास अळीनाशक किंवा रॉकेल घाला.

8. डासांपासून दूर राहण्यासाठी घराच्या दारात आणि खिडक्यांना जाळ्या लावा.

9. डेंग्यूची लक्षणे दिसल्यावर ताबडतोब आपल्या आरोग्य केंद्रात जाऊन आरोग्याची तपासणी करा.

प्लेटलेट्स वाढण्यासाठी काय करावे

• नारळ पाणी

डेंग्यूमुळे शरीरात पाण्याची कमतरता असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. म्हणूनच नारळ पाणी पिण्याचा सल्ला दिला जातो. नारळाच्या पाण्यात (Coconut Water) असे अनेक पोषक तत्व असतात, ज्यामुळे शरीराला त्वरित ऊर्जा मिळते. मात्र, डेंग्यूमध्ये नारळपाणी प्यायल्याने प्लेटलेट्स वाढते, असे तथ्य समोर आले नाही.

• पपईच्या पान

डेंग्यू आणि मलेरियामध्ये जेव्हा शरीरातील प्लेटलेट्स कमी होऊ लागतात तेव्हा लोक पपईच्या पानांचा रस पिण्याचा सल्ला देतात. आरोग्य तज्ञांचे म्हणणे आहे की पपईच्या पानांमध्ये व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन ई, अँटिऑक्सिडंट्स आणि पपेन नावाचे संयुग असते. जे प्रथिने पचण्यास मदत करते. पपईच्या पानांमध्येही फ्लेव्होनॉइड्स असतात. हे सर्व पोषक तत्व शरीरातील प्लेटलेट्स वाढवण्यास मदत करतात. 

शेळीच दुध

डेंग्यूचे रुग्ण वाढल्याने शेळीचे दूध महाग होऊ लागले आहे. डेंग्यूमध्ये शेळीचे दूध फायदेशीर आहे. त्यामुळे प्लेटलेट्स झपाट्याने वाढतात. शेळीच्या दुधात व्हिटॅमिन बी 12, बी 6, व्हिटॅमिन सी आणि व्हिटॅमिन डी कमी असते. त्यात फोलेट बांधणारे घटक असतात, म्हणजेच ते फॉलिक अॅसिडमध्ये समृद्ध असते. शेळीचे दूध पचायला सोपे आणि रक्तपेशी वाढवते. त्यात एक विशेष प्रोटीन असते जे प्लेटलेट्स वाढवण्यास मदत करते.