आपल्या देशात मसाल्यांशिवाय स्वयंपाकाची कल्पनाच करता येत नाही. कारण आपल्या स्वयंपाकघरात प्रत्येक डिशसाठी वेगवेगळे मसाले वापरले जातात. उदाहरणार्थ, छोले बनवण्यासाठी वेगळे, राजमासाठी वेगळे, दाल मखणीसाठी वेगळे आणि कढी बनवण्यासाठी वेगळे मसाले लागतात. त्यामुळेच आपल्या देशाला जगात मसाल्यांचा देश म्हणूनही ओळखले जाते. पण केवळ वापराच्या बाबतीतच नाही तर उत्पादनाच्या बाबतीतही आपण पहिल्या क्रमांकावर आहोत.

सोशल मीडियावर (Social Media) असे अनेक व्हिडीओ (Video) तुम्हाला पाहायला मिळतात, ज्यामध्ये परदेशी लोकांना विचारले जाते की भारताचे (India) नाव ऐकताच तुमच्या मनात पहिली प्रतिमा कोणती आहे, तर अनेक लोक 'मिर्च' 'स्पाईस' हॉट' 'करी' अशा प्रतिक्रिया देतात.

याचे कारण असे की, सर्वाधिक मसाले (Spices) तयार करण्याबरोबरच त्यांचा अन्नात सर्वाधिक वापर करण्याबरोबरच, आपल्याकडे असे अनेक पदार्थ आहेत जे जगात कोठेही बनत नाहीत. जसे 'कढी' ज्याला विदेशी करी म्हणतात. कढी बनवण्यासाठी वेगवेगळे मसाले वापरले जातात, विशेषत: मेथीचे दाणे आणि संपूर्ण लाल मिरची.

हा जगातील मसाल्याचा कारखाना

• जगात सर्वाधिक मसाल्यांचे उत्पादन आपल्या देशात होते. आजपासूनच नव्हे तर नेहमीच आपला देश मसाल्यांच्या उत्पादनात जगात पहिल्या क्रमांकावर राहिला आहे. जुन्या काळी आपल्या देशातून व्यापाराचा मोठा भाग मसाल्यांचाच असायचा. मसाले वाहून नेणारी मोठी जहाजे सागरी मार्गाने परदेशात जात असत. ही प्रक्रिया आजही सुरू आहे.

• 2021-22 या वर्षात भारताने सुमारे 10.88 दशलक्ष टन मसाल्यांचे उत्पादन केले आहे. मसाल्यांच्या उत्पादनात आपण पहिल्या क्रमांकावर आहोतच, पण खपाच्या बाबतीतही आपले नाव प्रथम येते. यासोबतच जगातील सर्वाधिक मसाला निर्यातदारही आपल्या देशात आहेत.

• जगाबद्दल बोलायचे झाले तर संपूर्ण जगाला लागणाऱ्या मसाल्यापैकी ७५ टक्के मसाल्यांचा पुरवठा आपला देश वर्षभरात करतो. इंटरनॅशनल  ऑर्गनायझेशन फॉर स्टँडर्डायझेशन अर्थात ISO ने जगातील सर्वाधिक वापरल्या जाणार्‍या मसाल्यांच्या यादीत 109 मसाल्यांचा समावेश केला आहे. यापैकी 75 मसाल्यांचे सर्वाधिक उत्पादन भारतात होते.

• आपल्या देशाच्या विविध भागांमध्ये अनेक प्रकारच्या मसाल्यांची लागवड केली जाते. उदाहरणार्थ, राजस्थान मिरचीसाठी प्रसिद्ध आहे, तर काळ्या मिरचीसाठी कर्नाटकचे नाव पहिल्या क्रमांकावर येते. कोथिंबीर पिकवण्यात मध्य प्रदेश पहिल्या क्रमांकावर आहे, तर जिरे पिकवण्यात गुजरातचा क्रमांक लागतो. पण एकंदरीत मोठ्या प्रमाणावर पाहिले तर केरळ हे आपल्या देशातील असे राज्य आहे जिथे मसाल्यांचे उत्पादन सर्वाधिक प्रमाणात होते. 

• संपूर्ण जगात भारत ही मसाल्यांची भूमी असेल, तर केरळला भारतातील मसाल्यांची भूमी म्हटले जाते. कारण संपूर्ण जगात सर्वाधिक मसाले भारतात तयार होतात आणि भारताच्या आत केरळमध्ये सर्वाधिक मसाले तयार होतात. 

• केरळ हे किनारपट्टीवर वसलेले राज्य आहे, त्यामुळे येथे शतकानुशतके विदेशी मसाले खरेदी करण्यासाठी येत आहेत. आजही केरळमधून जगाला सर्वाधिक मसाले पाठवले जातात. केरळमधील कोची शहराचे बंदर हे केवळ मसाल्यांच्या व्यापारासाठी जगात प्रसिद्ध आहे.