26 नोव्हेंबर हा दिवस देशभरात संविधान दिन म्हणून साजरा केला जाईल. हा दिवस राष्ट्रीय संविधान दिन आणि राष्ट्रीय कायदा दिवस म्हणूनही साजरा केला जातो. खरं तर, 26 नोव्हेंबर 1949 रोजी संविधान स्वीकारले गेले आणि आपल्या राष्ट्राला समर्पित केले. त्यानंतर 26 जानेवारी 1950 रोजी त्याची अंमलबजावणी करण्यात आली. म्हणूनच दरवर्षी २६ नोव्हेंबरला संविधान दिन आणि २६ जानेवारीला प्रजासत्ताक दिन साजरा केला जातो. 251 पानांची मूळ प्रत हि आकाराने 16 इंच रुंद आणि 22 इंच लांब चर्मपत्रावर लिहिलेली होती.
संविधान 26 नोव्हेंबर 1949 रोजी पूर्ण झाले संविधानाच्या मूळ प्रती हिंदी आणि इंग्रजी या दोन भाषांमध्ये लिहिल्या गेल्या. हस्तलिखित संविधानावर 24 जानेवारी 1950 रोजी 15 महिलांसह संविधान सभेच्या 284 सदस्यांनी स्वाक्षरी केली होती. दोन दिवसांनंतर 26 जानेवारीपासून देशात हे संविधान लागू झाले. भारतीय संविधानाचे महत्त्व काय आहे, ती का बनवली गेली, कोणाची भूमिका महत्त्वाची आहे, ती बनवायला किती वेळ लागला. का ते जगातील सर्वात खास आहे. या सर्व प्रश्नांचा उलगडा तुम्हाला खालील माहितीत मिळेल.
1. 2015 साली भारत सरकारने 26 नोव्हेंबर हा दिवस 'संविधान दिन' म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला होता. 2015 हे विशेष वर्ष होते कारण त्या वर्षी संविधानाचे शिल्पकार डॉ. भीमराव आंबेडकर यांची 125 वी जयंती साजरी होत होती.
2. भारतीय राज्यघटनेने 'मकाओ' देशांच्या संविधानांची वैशिष्ट्ये स्वीकारली आहेत. भारतीय राज्यघटनेला 'कर्जाची पिशवी' असेही म्हटले जाते कारण त्यातील बहुतांश तरतुदी इतर देशांकडून घेण्यात आल्या आहेत. त्याचे बरेच भाग युनायटेड किंगडम, अमेरिका, जर्मनी, आयर्लंड, ऑस्ट्रेलिया, कॅनडा आणि जपानच्या संविधानांमधून घेतले गेले आहेत. त्यात देशातील नागरिकांचे मूलभूत अधिकार आणि कर्तव्ये, सरकारची भूमिका, पंतप्रधान, राष्ट्रपती, राज्यपाल आणि मुख्यमंत्री यांचे अधिकार यांचे वर्णन केले आहे. कायदेमंडळ, कार्यपालिका आणि न्यायपालिका यांचे काम काय आहे, देश चालवण्यात त्यांची भूमिका काय आहे. या सर्व केसांचा संविधानात उल्लेख करण्यात आलाय.
4. भारतीय राज्यघटनेच्या या मूळ प्रती टाइप केलेल्या किंवा छापल्या गेल्या नाहीत. संविधानाची मूळ प्रत प्रेमबिहारी नारायण रायजादा यांनी हाताने लिहिली होती. हे उत्कृष्ट कॅलिग्राफीद्वारे तिर्यक अक्षरात लिहिलेले आहे. त्याचे प्रत्येक पान शांतिनिकेतनच्या कलाकारांनी सजवले होते. संसदेच्या ग्रंथालयात हस्तलिखित प्रती हेलियममध्ये ठेवल्या जातात.
5. 25 भाग, 448 कलमे आणि 12 यादीत विभागलेली भारतीय राज्यघटना ही जगातील सर्वात मोठी लिखित राज्यघटना आहे. प्रारंभी भारतीय राज्यघटनेत एकूण 395 कलमे (22 भागांमध्ये विभागलेली) आणि 8 अनुसूची होती, परंतु विविध सुधारणांच्या परिणामी, सध्या त्यात एकूण 448 अनुच्छेद (25 भागांमध्ये विभागलेले) आणि 12 अनुसूची आहेत.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.