Telangana Assembly Election Result 2023: तेलंगणा विधानसभा निवडणुकीत सत्ताधारी भारत राष्ट्र समितीला (BRS) पराभवाला सामोरे जावे लागत असल्याचे दिसत आहे. ताज्या निवडणुकीच्या ट्रेंडमध्ये, काँग्रेस विधानसभेच्या 119 पैकी 65 जागा जिंकत असल्याचे दिसते, तर मुख्यमंत्री के चंद्रशेखर राव (KCR) यांचा पक्ष BRS 42 जागांवर मर्यादित असल्याचे दिसते. निवडणुकीचा कल निकालात बदलला तर राज्यात पहिल्यांदाच काँग्रेसचे सरकार स्थापन होईल. तेलंगणा राज्याची निर्मिती 2014 मध्ये काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील यूपीए सरकारच्या काळात झाली. तेव्हापासून दोन विधानसभा निवडणुकांमध्ये केसीआर यांचा पक्ष विजयी होत आहे.

दरम्यान, या निवडणुकीत केसीआर यांच्या 10 वर्षांच्या राजवटीच्या विरोधात जनतेमध्ये रोष होता. मुख्यमंत्री आणि बीआरएस सुप्रिमो के. चंद्रशेखर राव यांच्या विरोधातील लाटेचा फायदा घेत काँग्रेसने आघाडी घेतली. चला तर जाणून घेऊया कोणत्या पाच कारणांमुळे या राज्यात काँग्रेसला पहिल्यांदाच मोठी आघाडी घेता आली.

केसीआर यांच्याविरोधात घराणेशाही, भ्रष्टाचाराचे आरोप

सीएम केसीआर, त्यांचे सरकार आणि त्यांच्या कुटुंबाविरुद्ध सत्ताविरोधी भावनांवर निर्णायक नियंत्रण मिळवून काँग्रेसने ग्रामीण आणि निमशहरी भागातील मतदारांवर मजबूत पकड प्रस्थापित केली, जो बीआरएसचा पारंपारिक गड होता. केसीआर यांच्या घराणेशाही, भ्रष्टाचार आणि बेरोजगारीविरोधात संपूर्ण तेलंगणात प्रचंड संताप होता, ज्याचा फायदा काँग्रेसने आपल्या बाजूने उचलला.

दरम्यान, केसीआर यांच्यावर भ्रष्टाचार, कायद्याला बगल देऊन जमीन संपादित करण्याचा प्रयत्न केल्याचा आरोप होता. तथापि, केसीआर यांनी देशावर अनेक वर्षे राज्य करुनही तेलंगणाची निर्मिती करण्यात काँग्रेस पक्ष अपयशी ठरला आहे, असे म्हणत जोरदार प्रहार केला होता. दुसरीकडे, काँग्रेसने कालेश्वरम उपसा सिंचन प्रकल्पातील भ्रष्टाचार हा महत्त्वाचा मुद्दा बनवला होता. ऑक्टोबरमध्ये जेव्हा लक्ष्मी बॅरेजला तडा गेला आणि अनेक क्षेत्रे पाण्याखाली गेली, तेव्हा काँग्रेसने निवडणुकीपूर्वी हा एक मोठा मुद्दा बनवला, ज्याचा तेलंगणातील जनभावनेवर मोठा परिणाम झाला.

काँग्रेसच्या सहा गॅरंटी:

कर्नाटक आणि हिमाचल प्रदेश निवडणुकीत विजयाची चव चाखणाऱ्या काँग्रेसने तेलंगणातही सहा निवडणूक गॅरंटी जाहीर केला. काँग्रेसने या गॅरंटीच्या आश्वासनाबरोबर राज्यात जातनिहाय जनगणना करणे आणि मागासवर्गीय आणि दलित वर्गाच्या आरक्षणाची मर्यादा वाढवणे हा मुद्दा बनवला. याशिवाय, महिलांसाठी मोफत बस पास, प्रत्येक कुटुंबाला 200 युनिट मोफत वीज, एलपीजी गॅस सिलिंडर 500 रुपयांना देण्याचे आश्वासन, रयथू बंधू योजनेंतर्गत शेतकरी आणि भागधारकांना प्रति एकर 15,000 रुपये आणि शेतमजुरांना 12,000 रुपये देण्याची घोषणा महत्त्वाच्या ठरल्या. अतिशय प्रभावी असल्याचे सिद्ध झाले. याशिवाय, तेलंगण आंदोलनातील शहीद जवानांच्या कुटुंबीयांना 25 हजार रुपये मासिक पेन्शन देण्याची घोषणाही काँग्रेसच्या विजयासाठी महत्त्वाची ठरली.

अल्पसंख्याक मतदारांचा कल

तेलंगणात जवळपास 13 टक्के मुस्लिम लोकसंख्या आहे. राज्यातील एकूण 119 विधानसभा जागांपैकी सुमारे एक तृतीयांश जागांवर मुस्लिम मतदार विजय-पराजय ठरवतात. म्हणजे 46 जागांवर मुस्लिम मतदार किंगमेकरच्या भूमिकेत आहेत. राष्ट्रीय स्तरावर काँग्रेसच्या नेतृत्वाखाली आखली जात असलेली व्यापक राजकीय रणनीती आणि बीआरएसवर बी टीम असल्याच्या आरोपांच्या पार्श्वभूमीवर कर्नाटकाप्रमाणेच येथेही अल्पसंख्याकांनी सर्वात जुन्या पक्षाच्या बाजूने एकत्र येण्याचा पुनरुच्चार केला आहे.

दुसरीकडे, काँग्रेसने अल्पसंख्याकांसाठी निवडणूक घोषणांद्वारे मुस्लिम समाजाला आकर्षित करण्याचाही प्रयत्न केला. यासह काँग्रेसने बहुसंख्य मुस्लिम मते मिळवली, जी त्यांच्या अनुपस्थितीत बीआरएस आणि ऑल इंडिया मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन (एआयएमआयएम) कडे जात होती. हैदराबादमध्ये 10 पैकी 7 जागांवर असदुद्दीन ओवेसी यांचा जबरदस्त प्रभाव आहे. असे असतानाही ओवेसींचा पक्ष एआयएमआयएम या निवडणुकीत केवळ तीन जागांपर्यंत मर्यादित असल्याचे दिसत आहे.

काँग्रेसचा आक्रमक निवडणूक प्रचार

राहुल गांधी यांच्यासह राज्यस्तरीय काँग्रेस नेत्यांनी राज्यभर जोरदार आणि आक्रमक निवडणूक प्रचार केला. राहुल गांधी यांनी लक्ष्मी बॅरेज प्रकरणी हवाई पाहणी करुन केसीआर सरकारवर या सिंचन प्रकल्पात एक लाख कोटी रुपयांचा भ्रष्टाचार केल्याचा आरोप केला होता. दुसरीकडे, प्रदेश काँग्रेसचे अध्यक्ष रेवंत रेड्डी यांनी केसीआर यांना तेलंगणा आंदोलनातील शहीदांना दिलेल्या आश्वासनांची आठवण करुन दिली आणि त्यांच्याविरोधात जोरदार मोहीम सुरु केली. काँग्रेसने, पक्षाच्या प्रचाराचे रणनीतीकार आणि सोशल मीडिया तज्ञ सुनील कानुगोलू यांच्या नेतृत्वाखाली, ऑनलाइन तसेच ऑफलाइन पद्धतीने आक्रमकपणे प्रचार केला आणि सत्ताविरोधी लाटेचा फायदा घेतला. काँग्रेसने सोशल मीडियावर अनेक व्हिडिओ, मीम्स, जीआयएफ आणि पोस्टर्सद्वारे बीआरएसवर तीव्र हल्ला चढवला. त्यामुळे राज्यात बीआरएसविरोधात जोरदार लाट निर्माण झाली.

भाजपची चूक आणि केसीआर यांच्या आश्वासनाविरोधात

भारतीय जनता पक्षाने राज्य प्रभारी बंदी संजय यांच्या जागी सौम्या किशन रेड्डी यांची पक्षप्रमुख म्हणून नियुक्ती करुन राजकीय चूक केली आहे. बंदी संजय काँग्रेस आणि बीआरएसवर आक्रमक होते, तर किशन रेड्डी यांनी नरम भूमिका घेतली. अशा प्रकारे भाजपनेच काँग्रेसला राज्यात आघाडी मिळवून दिली. जुलै ते नोव्हेंबर दरम्यान, काँग्रेस पक्षाने केसीआर यांना त्यांच्या योजनांमधील त्रुटी, भ्रष्टाचार आणि घराणेशाहीवर आव्हान देण्यास सुरुवात केली आणि थेट क्रमांक 2 वर पोहोचला.

दरम्यान, या काळात काँग्रेसने केसीआर यांना दोन आघाड्यांवर सातत्याने कोंडीत पकडले. एक म्हणजे बीआरएस हे तेलंगणाचे शत्रू आहेत आणि दुसरे म्हणजे त्यांनी तेलंगण चळवळीतील लढवय्यांचा विश्वासघात केला. केसीआर यांच्या निधुलू, नीलू आणि नियामकलू (निधी, पाणी आणि रोजगार) या जुन्या आश्वासनांच्या मुद्द्यावर काँग्रेसने लक्ष केंद्रित केले आणि मुख्यमंत्री के चंद्रशेखर राव त्यांच्या साडेनऊ वर्षांच्या कार्यकाळात केवळ आश्वासने पूर्ण करु शकले नाहीत हे सिद्ध करण्यात प्रभावी ठरले. केवळ अपयशच नाही तर त्यांनी चळवळीतील हुतात्म्यांचाही अपमान केला. दुसरीकडे, काँग्रेसने आंदोलनातील लढवय्यांना मोफत भूखंड देण्याचे आणि त्यांच्यावरील खटला मागे घेण्याचे आश्वासन दिले आहे.