क्रिप्टोकरन्सी मार्केटचा (Digital Currency) नेता, बिटकॉइनने डिजिटल व्यापार प्रणालीमध्ये अनेक विक्रम प्रस्थापित केले आहेत. व्हर्च्युअल म्हणजेच डिजिटल नाण्यांनी, ज्यांना मध्यवर्ती बँक नाही आणि नियंत्रक नाही, त्यांनी झटपट पैसे कमविण्याचे दरवाजे उघडले. आता, हे डिजिटल नाणे एक नाविन्यपूर्ण पेमेंट नेटवर्क आहे आणि ब्लॉकचेन उद्योगातील एक नवीन प्रकारचे चलन आहे. या अनाकलनीय बिटकॉइनचे (Bitcoine) आकर्षण इतके आहे की अनेकजण ते पगार म्हणून मिळवण्याचा विचार करीत आहेत. मात्र, हा एक चांगला पर्याय आहे की नाही हे अनेक घटकांवर अवलंबून आहे. (cryptocurrency market)

बिटकॉइनमध्ये 2009 मध्ये व्यापार सुरू झाला. या डिजिटल नाण्याचा शोध कोणी लावला हे कोणालाही माहिती नाही, मात्र, अनेक अटकळ आणि नावे उदयास आली आहेत. सातोशी नाकामोटो ही टोपणनाव असलेली व्यक्ती बिटकॉइनचा शोधकर्ता किंवा जपानमध्ये असल्याचा दावा करणारी व्यक्ती असल्याचे मानले जाते. मात्र, त्यांना अद्याप दुजोरा मिळालेला नाही.

2017 मध्ये झाली सुरवात

बिटकॉइनने 2017 च्या सुरुवातीस लोकप्रियता मिळवली आणि ती प्रत्यक्षात वापरली जाणारी पहिली क्रिप्टोकरन्सी बनली. बिटकॉइन विकेंद्रित आणि सहज उपलब्ध आहे. जरी वस्तू आणि सेवा खरेदीचे साधन म्हणून बिटकॉइन स्वीकारण्याची कल्पना अद्याप व्यापकपणे स्वीकारली गेली नसली तरी, सेवा आणि पेमेंटचे व्यवहार करण्यासाठी बिटकॉइनचा वापर करणारे अनेक कंपन्या, किरकोळ विक्रेते आणि प्लॅटफॉर्म आहेत. अनेकांचा बिटकॉइन वापरण्यावर विश्वास आहे.

CoinMarketCap डेटानुसार, आज बिटकॉइनची किंमत $46,644.46 आहे आणि 24-तास ट्रेडिंग व्हॉल्यूम $32,264,225,286 आहे. गेल्या 24 तासांत बिटकॉइनमध्ये 1.49 टक्के वाढ झाली आहे. बिटकॉइनची पुरवठा मर्यादा 21 दशलक्ष बीटीसी नाण्यांची आहे, तर सध्या पुरवठा 19 दशलक्ष बीटीसी नाण्यांहून अधिक आहे. डिजिटल कॉईनने गेल्या वर्षी एप्रिलमध्ये $1 ट्रिलियन मार्केट कॅप ओलांडली होती. त्यामुळे, आर्थिक सल्लाकार बिटकॉइनबद्दल आशावादी आहेत.

बिटकॉइन्स पगार म्हणून स्वीकारले जाऊ शकतात का

Bitcoins खाण म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या प्रक्रियेसाठी तयार केले जातात. त्यांना इतर चलने, उत्पादने आणि सेवांची देवाणघेवाण करण्याची परवानगी आहे. मात्र, डिजिटल नाण्यावरही बेकायदेशीर व्यवहार होत असल्याची टीका होत आहे. इतकेच नाही तर खाणकाम, किंमतीतील अस्थिरता आणि एक्सचेंजेसवर मोठ्या प्रमाणात चोरीची वीज वापरणे यासाठी बिटकॉइनवर टीकाही झाली आहे.

अनेक अभ्यासकांनी बिटकॉइनला एक सट्टा बबल म्हटले आहे जे शेवटी फुटेल. याचा सरळ अर्थ असा आहे की बिटकॉइनच्या किमतीत उच्च अस्थिरता असते आणि ती साबणाच्या बुडबुड्याप्रमाणे पटकन फुटू/नष्ट होऊ शकते. परंतू, काही अभ्यासक बिटकॉइनला क्रिप्टोकरन्सी मार्केटसाठी गेम-चेंजर म्हणून पाहतात आणि ब्लॉकचेन उद्योगाच्या विस्तारासह व्यवसाय जगतात नवीन युगाची सुरुवात मानतात.

काही स्थानिक आणि राष्ट्रीय सरकारांनी अधिकृतपणे काही प्रकरणांमध्ये बिटकॉइन वापरण्यास सुरुवात केली आहे. एल साल्वाडोर नावाच्या देशाने बीटीसीला कायदेशीर निविदा म्हणून स्वीकारले आहे. जगभरातील नियामकांनी क्रिप्टोकरन्सी ट्रेडिंगवर टीका केल्यामुळे लवकरच ही कल्पना नाकारण्यात आली. त्यावर निर्बंध घालण्याचा निर्णय घेतला आहे.

गेल्या महिन्यात, भारत सरकारने क्रिप्टो ट्रेडिंगवर कडक कर नियम जारी केले. लोकसभेने व्हर्च्युअल डिजिटल मालमत्ता (VDA) किंवा “क्रिप्टो टॅक्स” वर कर आकारणी नियमांना मंजुरी दिली. हे नवीन कर नियम 01 एप्रिल 2022 पासून लागू झाले आहेत.