भारतात स्टार्टअपची क्रेझ झपाट्याने वाढत आहे. आपल्या देशात जवळपास 60 हजार स्टार्टअप्सच्या मदतीने ही इकोसिस्टम तयार करण्यात आली आहे. स्टार्टअप्सच्या यशामागील मोठे कारण म्हणजे जागतिक गुंतवणूकदारांची (Investors) नजर या उद्योजकांवर आहे आणि ते त्यात मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूकही करत आहेत. NASSCOM आणि Zinnov च्या अभ्यासानुसार , 2021 मध्ये 2250 हून अधिक स्टार्टअप सुरू झाले, जे 2020 च्या तुलनेत 600 पेक्षा अधिक आहे. भारतीय स्टार्टअप्सनी 2021 मध्ये $24.1 बिलियन इतका मोठा निधी उभारला. हा निधी कोविडपूर्व पातळीच्या तुलनेत दुप्पट आहे.

गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास जसजसा वाढत जात आहे तसतसे स्टार्टअप्स तंत्रज्ञान-केंद्रित तंत्रज्ञानाचा फायदा घेत आहेत आणि कुशल लोकांचा शोध घेत आहेत. यासोबतच भारताच्या तंत्रज्ञान क्षेत्रातील स्टार्टअप बेसमध्ये सातत्याने वाढ होत आहे. 2020 च्या तुलनेत उच्च मूल्याचे सौदे तीन पटीने वाढले जे गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास प्रतिबिंबित करतात आणि सक्रिय गुंतवणूकदार जोखीम घेण्यास आपली तयारी दर्शवितात. 2400 पेक्षा जास्त गुंतवणूकदार भारतीय स्टार्टअपसाठी (Startup India) जोखीम पत्करण्यास तयार आहेत.

अमेरिकेतून सर्वाधिक एफडीआय

स्टार्टअप्समध्ये सर्वाधिक थेट परदेशी गुंतवणूक अमेरिकेतून होत आहे, त्यात उर्वरित जगाचा वाटाही वाढत आहे. सुमारे 50 टक्के सौद्यांमध्ये किमान एक गुंतवणूकदार भारतीय वंशाचा असतो. नॅसकॉमचे अध्यक्ष देबजानी घोष म्हणाले, “2021 मध्ये भारतीय स्टार्टअप इकोसिस्टमची कामगिरी विविध क्षेत्रातील स्टार्टअप्सच्या उत्साह आणि समर्पणाची साक्षी आहे. हे वातावरण प्रचंड वाढले आहे आणि भारताच्या डिजिटल अर्थव्यवस्थेच्या वाढीसाठी ते महत्त्वाचे योगदान देणारे ठरले आहे." यामुळे 2022 मध्ये भारतीय स्टार्टअप्सचे भविष्य आणखी उज्वल होतांना दिसत आहे.

गेल्या वर्षी 11 स्टार्टअप्सचा आयपीओ आला

गेल्या वर्षी 11 स्टार्टअप्सचा IPO आला आणि त्याद्वारे त्यांनी $6 बिलियनचा निधी उभारला. 2020 च्या तुलनेत गेल्या वर्षी सर्व स्टार्टअप्सच्या मूल्यांकनात दुप्पट वाढ झाली. भारतीय स्टार्टअप्सचे मूल्यांकन सध्या $320-330 अब्जांपर्यंत पोहोचले आहे. स्टार्टअप इकोसिस्टमने गेल्या दशकात 6.6 लाख थेट नोकऱ्या आणि 34 लाखाहून अधिक नोकऱ्या निर्माण केल्या आहेत.

इतर देशांच्या तुलनेत भारतासाठी उत्तम वर्ष

जिनोवच्या मुख्य कार्यकारी अधिकारी (CEO) पारी नटराजन यांनी सांगितले की, 2021 हे वर्ष भारतीय स्टार्टअपसाठी यूके, यूएस, इस्रायल आणि चीनच्या तुलनेत उत्तम वर्ष ठरले आहे, ज्यात स्टार्टअप्सच्या संख्येच्या बाबतीत सर्वाधिक वाढ झाली आहे. दिल्ली-एनसीआर, बेंगळुरू, चेन्नई, पुणे, हैदराबाद आणि मुंबई यांसारख्या शहरातील स्टार्टअप्सच्या स्थापन केंद्रांचा वाटा 71 टक्के आहे.

स्टार्टअप्सबाबत सरकारचा इशारा

NASSCOM च्या वार्षिक तंत्रज्ञान स्टार्टअप अहवालाच्या प्रकाशनप्रसंगी बोलताना उद्योगमंत्री म्हणाले की, "स्टार्टअप्सनी स्थानिक आणि जागतिक बाजारपेठेसाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा लाभ घ्यावा. आम्ही स्टार्टअप वातावरणाला चालना देण्यासाठी उल्लेखनीय पावले उचलण्याचा प्रयत्न करत आहोत".