Digital firms like Netflix, Google, Facebook, Spotify will have to pay Integrated GST (IGST) at the rate of 18 percent:

नवीन कर नियमांची माहिती देण्यासाठी वस्तू आणि सेवा कर (GST) अधिकाऱ्यांनी सुमारे 70 परदेशी कंपन्यांना नोटीसा पाठवल्या आहेत. जीएसटी विभागाकडून ज्यांना अशा नोटिसा मिळाल्या आहेत त्यात सबस्क्रिप्शन-आधारित सेवा प्रदाते, एडटेक, ई-गेमिंग आणि जाहिरात फर्मचा समावेश आहे.

जीएसटी प्रणाली अंतर्गत, नवीन नियम 1 ऑक्टोबरपासून लागू झाला आहे, ज्या अंतर्गत नेटफ्लिक्स, गुगल, फेसबुक, स्पॉटीफाय सारख्या सर्व डिजिटल कंपन्यांना वैयक्तिक किंवा वैयक्तिक सेवांसाठी 18 टक्के दराने एकात्मिक GST (IGST) भरावा लागेल.

2 हजार कोटींचे लक्ष्य

या प्रकरणाची माहिती असलेल्या अधिका-याने सांगितले की, नवीन नियम लागू केल्यामुळे सरकारला यावर्षी सुमारे 2,000 कोटी रुपये कर मिळण्याची आशा आहे. गेल्या आर्थिक वर्षात भारतात डिजिटल सेवा देणाऱ्या परदेशी कंपन्यांकडून सरकारला ७०० कोटी रुपयांचा कर मिळाला होता.

याआधी, IGST फक्त बिझनेस-टू-बिझनेस सेवांवर आकारला जात होता. व्यक्ती आणि सरकारी संस्थांना भारताबाहेरील ओव्हरसीज ऑनलाइन माहिती आणि डेटाबेस ऍक्सेस रिट्रीव्हल सर्व्हिसेस (OIDAR) सेवांच्या प्रदात्यांकडून गैर-व्यावसायिक हेतूंसाठी प्राप्त झालेल्या सेवांवर कर भरण्याची आवश्यकता नव्हती.

कडक नियम

भारतीय ग्राहकांना डिजिटल सेवा पुरवणाऱ्या प्रत्येक परदेशी कंपनीने जीएसटी कायद्यांतर्गत साध्या नोंदणी प्रक्रियेचे पालन केले पाहिजे. ही नोंदणी भारतात थेट किंवा त्यांच्या प्रतिनिधींद्वारे केली जाऊ शकते आणि त्यांना 18 टक्के दराने IGST भरून कर अनुपालन सुनिश्चित करावे लागेल.

केंद्र सरकारने यंदाच्या अर्थसंकल्पात OIDAR सेवांची व्याप्ती वाढवली आहे आणि पूर्वीच्या सवलती काढून टाकत 'किमान मानवतावादी हस्तक्षेप' हा शब्दही काढून टाकला आहे.

यासह, IGST कायद्याच्या कलम 16 अंतर्गत 'नॉन-करपात्र ऑनलाइन पावत्या' ची व्याप्ती वाढवण्यात आली आहे ज्यामुळे नोंदणी न झालेल्या प्राप्तकर्त्यांचाही समावेश करण्यात आला आहे. अशा प्रकारे करवसुलीचा बोजा सेवा पुरवठादारांवर टाकण्यात आला आहे.

अधिकार्‍यांच्या म्हणण्यानुसार, नवीन नियमांमुळे उत्पन्नाचे अनेक स्त्रोत देखील सुनिश्चित होतील. ज्याद्वारे या कंपन्या सेवा विकतात ज्या पूर्वी कराच्या अधीन नव्हत्या परंतु आता त्यांना देखील कराचे पालन करावे लागेल.

डिजिटल कंपन्यांची रग्गड कमाई

OIDAR मध्ये जाहिराती, क्लाउड सेवा, ई-पुस्तके, चित्रपट, संगीत, सॉफ्टवेअर, डेटा पुनर्प्राप्ती सेवा, डेटा स्टोरेज आणि ऑनलाइन किंवा इंटरनेटद्वारे प्रदान केलेल्या ऑनलाइन गेमिंग सेवांचा समावेश होतो.

तज्ञांनी सांगितले की, OTT प्लॅटफॉर्म आणि सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म सारख्या विदेशी OIDAR सेवा प्रदाते त्यांच्या भारतीय ग्राहकांकडून लक्षणीय कमाई करतात.

ऑनलाइन शिक्षण सेवा, गेमिंग आणि जाहिरात सेवा प्रदान करणार्‍या कंपन्या याआधी स्वत:ला OIDAR सेवांच्या व्याप्तीपासून दूर ठेवण्याचा प्रयत्न करत होत्या परंतु आता त्या देखील सुधारित व्याख्येच्या कक्षेत आल्या आहेत.