'गांधीं'च्या प्रसिद्धीवर भारी पडली मकसूद भाईंची मुन्नाभाईमधील जादूची झप्पी

आवश्यक नाही की, एखादा अभिनेता आयुष्यभर चित्रपटात काम करूनच प्रसिद्ध होतो. कधी कधी चित्रपटातील छोटी छोटी पात्रेही लोकांच्या हृदयात आपली छाप सोडतात. असेच एक पात्र म्हणजे 'मुन्नाभाई एमबीबीएस' चित्रपटातील मकसूद भाई. सफाई कामगाराचे हे पात्र लहान होते पण चित्रपटात मुन्नाभाईकडून मिळालेली जादू आजही करोडो लोकांना आठवते. अभिनेता सुरेंद्र राजनने मकसूद भाईचे हे पात्र पडद्यावर जिवंत केले. हिंदी चित्रपटसृष्टी सुरेंद्र राजन यांना फक्त मकसूद भाईच्या व्यक्तिरेखेवरून ओळखते. (Surendra Rajan Life)

सुरेंद्र राजन यांनी गांधींची भूमिका साकारली होती

सुरेंद्र राजन यांना 15 ऑगस्ट रोजी स्वातंत्र्याच्या 50 व्या वर्धापनदिनानिमित्त आयोजित कार्यक्रमात गांधींची भूमिका साकारण्याची संधी मिळाली. यानंतर त्यांनी 'लिजेंड ऑफ भगत सिंग' या चित्रपटातही गांधींची भूमिका साकारली होती. पण 'मुन्नाभाई एमबीबीएस'मध्ये मकसूद भाईची भूमिका साकारल्यानंतर लोक सुरेंद्र राजन यांना गांधींऐवजी मकसूद भाई म्हणून जास्त ओळखू लागले. 'लगे रहो मुन्नाभाई' या चित्रपटात सुरेंद्र राजन यांनी गांधींची भूमिका साकारावी अशी चित्रपटाचे दिग्दर्शक राजकुमार हिरानी यांची इच्छा होती. सुरेंद्र राजन सांगतात की, 'त्या दिवसांत मी 'वन नाइट विथ द किंग' हा हॉलिवूड चित्रपट करत होतो. त्या चित्रपटासाठी मी वचनबद्ध होते. मी म्हणालो की मी हे करू शकत नाही. यावर राजकुमार हिराणी म्हणाले की, तुम्ही माझ्या चित्रपटासाठी लकी असल्याचे सिद्ध झाले आहे, जर तुम्हाला गांधींची भूमिका करता येत नसेल तर छोट्या ग्रंथपालाची भूमिका करा, आणि मी त्यासाठी तयार झालो.'

अभिनयाची आवड नाही

सुरेंद्र राजन म्हणतात, 'मी आजवर केलेल्या सर्व कामांमध्ये मला रस होता आणि मी ते काम आनंदाने करायचो. उदरनिर्वाहासाठी कलाक्षेत्रात काहीतरी काम करत राहिलो. याच काळात मला 'परिणिती' चित्रपटात कला दिग्दर्शनाची संधी मिळाली. याच काळात चित्रपटातील लोकांना माझ्या दिसण्यात रस निर्माण झाला. त्या चित्रपटासाठी एका पात्राची गरज होती, माझे दिसणे त्या व्यक्तिरेखेला साजेसे होते, याआधी ते अनेक लोकांना भेटले होते. पण त्या पात्रानुसार त्यांना कोणीच सापडला नाही, पण त्यांनी जेव्हा मला विचारले असता मी त्यांना स्पष्टपणे सांगितले की, मी अभिनय केला नाही आणि मला करताही येत नाही. तेव्हा त्यावर तुम्ही त्याची चिंता करू नका आम्ही तुमच्याकडून उत्तम अभिनय करून घेवू असे सांगितले, तेव्हा माझ्यावर जास्त दबाव असल्यामुळे मी दिग्दर्शकांना होकार दिला.'

28 वर्षानंतर दाढी काढून टाकावी लागली

सुरेंद्र राजन सांगतात, 'परिणिती' चित्रपटात काम केल्यानंतर मी माझ्या संसारात व्यस्त झालो. अरुंधती रॉय यांनी त्या चित्रपटात माझे काम कुठेतरी पाहिले असेल. 'इलेक्ट्रिक मून' हा चित्रपट ती लिहित होती, ती भूमिका मी करू शकेन असे तिला वाटत होते. मला बोलावलं होतं या चित्रपटासाठी मला दाढी करावी लागली, मी 28 वर्षे दाढी केली नव्हती. पण लोकं म्हणाले दाढी काय घरची शेती आहे, ती वाढणारच आहे,मला दाढी कापायची नव्हती पण नाईलाजास्तव मी ती कापली. दाढी नसलेला माझा चेहरा पाहून मी पहिल्यांदा खूप घाबरलो, मला माझाच चेहरा अनोळखी वाटला होता.'

15 दिवसासाठी आलो होतो आणि 15 वर्षे निघून गेले

सुरेंद्र राजन म्हणतात, 'इलेक्ट्रिक' चित्रपटातील माझ्या भूमिकेचे खूप कौतुक झाले. अनेक वृत्तपत्रे आणि मासिकांमध्ये माझे फोटो प्रसिद्ध झाले. याला नॅशनल स्कूल ऑफ ड्रामाचे संचालक वामन केंद्रे यांनी साक्ष दिली. बामन एनएसडीचा विद्यार्थी असताना मी तिथे फोटोग्राफी विभागात होतो. स्वातंत्र्याच्या 50 व्या वर्धापन दिनानिमित्त ते एक शो करत होते. त्यांना सगळी पात्रं मिळाली होती, पण गांधींच्या भूमिकेसाठी कुणीच मिळत नव्हतं. माझा पत्ता कोणालाच नव्हता कारण मी नेहमी इकडे तिकडे फिरत होतो, म्हणून त्यांनी दिल्लीला बातमी पाठवली की राजनजी कुठेही सापडले तर त्यांना मुंबईला पार्सल करा. मी दिल्लीत ज्याला भेटेन, ते लोकं मला, अरे, गांधींच्या भूमिकेसाठी तुम्हाला मुंबईत बोलावले आहे असे सांगत होते. मी 15 दिवस मुंबईत आलो आणि 15 वर्षे मुंबईत राहिलो. त्यानंतर अभिनयात काम मिळाले आणि काम करत राहिलो.'

पैसा मला महत्वाचा नव्हता

राजन म्हणाले,'मी कधीच काहीतरी बनून पैसे कमवण्याचा विचार केला नाही. मला वाचनाचा मोठा आजार होता. समोर जे मिळेल ते वाचून काढले. कलाकार बनून पैसे कमावण्याचा विचार कधीच केला नाही. उदरनिर्वाहासाठी मी काही ना काही काम करायचो, जे काही पैसे मिळायचे ते प्रवासात खर्च करायचो. भविष्यासाठी पैसे कसे वाचवायचे हे मला माहित नव्हते. हिमालयात बराच काळ मुक्काम केला. परदेशात राहिलो मला हे सर्व खूप आवडायचं. आता मला वाटते की मग मी जे केलं ते सर्व करून मी खूप चांगलं केलं. जशी गाय आधी भरपूर अन्न खाते आणि मग आरामात बसून रवंथ करते, तशाच प्रकारे मी त्या वेळी सर्व वस्तू गोळा केल्या होत्या. आता या सर्व गोष्टींचा विचार करण्याची आणि आनंद घेण्याची वेळ आली आहे.