Gavpalan Tradition Of Chindar: घर, ग्रामपंचायत बंद करून गाव जातं पळून, काय आहे 'गावपळण' प्रथा?

मालवणमधील चिंदर गावचे (Chindar, Malvan) ग्रामस्थ दर तीन वर्षांनी देवाला कौल लावतात. गावपळणाचा मुहूर्त ठरतो, देवाचा कौल मिळाला की ढोल वाजायला सुरूवात होते. गावातील लहान, मोठे सर्व ग्रामस्थ एवढंच काय गाई, म्हशी यांच्यासह सर्वजण गावाच्या वेशी बाहेर जायची तयारी करतात. या काळात घर, दुकानं, शाळेसह ग्रामपंचायत देखील टाळा लावून बंद केली जाते. मागील सात ते आठ पिढ्या चिंदर गावाचे ग्रामस्थ 'गावपळण' प्रथा पाळत आहेत. चिंदर गावच्या गावपळण प्रथेला आजपासून (शुक्रवार, दि.18) सुरूवात होत आहे.

देवाचा कौल मिळाल्यानंतर गावाच्या बाहेर झोपड्या उभारल्या जातात, त्यासाठी जमीन स्वच्छ करून सारवली जाते. गावाबाहेर माळराणावर तात्पुरता निवारा उभारला जातो याकाळात शेतीचे असो किंवा दुसरे कोणतेच काम केले जात नाही. तयारीचा भाग म्हणून अगोदरपासूनच या जागेवर गवत, लाकडे गुरांसाठी चारा, पाणी याची सोय केली जाते. गावकरी रातत्रभर गाणी, भजणं, संगीतखूर्ची यासारख्या कार्यक्रमात रंगतात, तसेच महिला देखील विविध खेळ खेळतात. वर्षभर केलेल्या कामानंतर ग्रामस्थांना याकाळात निवांतपणा अनुभवायला मिळतो.

गावपळण काळात विविध खाद्यपदार्थांचे बेत ठरतात, जेवणांचे एकमेकांना वाटप केले जाते. चार दिवसांत गावातील तंटे, वाद एकमेकांशी चर्चा करून मिटवले जातात. तीन दिवस तीन रात्री खेळ खेळत, गप्पा मारत धम्माल, मज्जा मस्ती करत गावकरी घालवतात. या गावची गावपळणची परंपरा गेल्या अनेक वर्षांपासून आहे.

राधानगरी तालुक्यातील मानबेट, चौके गावातही आहे गावपळण प्रथा

कोल्हापूरच्या (Kolhapur) राधानगरी तालुक्यातील मानबेट आणि चौके गावात देखील गावपळण ही प्रथा आजही पाळली जाते. रोगराई पसरली होती त्या काळात ही पावपळण प्रथा सुरू झाल्याची येथील गावकरी सांगतात. तीन, सात, नऊ किंवा 21 दिवस देखील गावाबाहेर लोक राहतात. त्यानंतर देवाकडे कौल घेतला जातो, देवानं कौल दिल्यानंतर पुन्हा गावात प्रवेश केला जातो. गावातील लोकांना सुख, शांती आणि उत्तम आरोग्य लाभावं यासाठी गेल्या अनेक वर्षांपासून ही प्रथा येथील पाळत आहेत.