व्ह्यूअरशिपच्या लढाईत डिजिटल टीव्हीची बाजी

आयपीएल हा अल्पावधीत क्रिडा रसिकांच्या जिव्हाळ्यांच्या विषय बनला आहे. त्यानुसार आयपीएलचा चाहता वर्ग ही मोठा आहे. त्यामूळे हा वर्ग कोणत्या माध्यमाद्वारे आयपीएल पाहणे पसंत करतो यावरुन ही कळत न कळतपणे व्ह्यूअरशिपचे माफ कोणाकडे झुकणार याची समिकरणे झुकत असतात. यावरुनच व्ह्यूअरशिपच्या लढाईत डिजिटल टीव्हीने बाजी मारली आहे. असे म्हटलं तर ते विसंगत ठरणार नाही. (Digital TV is at the forefront of the battle of viewership )

आयपीएल. 2008 मध्ये बनवलेल्या पहिल्या प्रोमोमध्ये 'पृथ्वीवरील कर्म युद्ध' असे म्हटले होते. 15 सीझननंतर ती भारतीय क्रिकेट बोर्डाची दुभती गाय बनली आहे. पुढील 5 सीझन प्रसारित करण्याच्या हक्कांसाठी सुरू असलेल्या बोलींकडे पाहिल्यावर या वाक्यावरील विश्वास अधिकच दृढ होतो. आतापर्यंतच्या बातम्यांनुसार, BCCI टीव्ही आणि डिजिटल प्रसारणातून 44 हजार 075 कोटींहून अधिक कमाई करेल असा अंदाज आहे.

आतापर्यंत दिलेले सर्व आकडे असे दर्शवतात की आयपीएल हा एक मोठा ब्रँड बनला आहे. आणि सध्या कोणीही त्याला पकडताना दिसत नाही. पण गेल्या मोसमात आयपीएल पाहण्याशी संबंधित आकडेवारी ज्या पद्धतीने घसरली, ती सर्वांनाच अस्वस्थ करणारी होती. उदाहरणार्थ, 2022 सीझनच्या पहिल्या आठवड्यात आयपीएलला टीव्हीवर 22 कोटी 90 लाख दर्शक मिळाले होते, तर गेल्या वर्षी हा आकडा 26 कोटी 70 लाख होता.

त्यात असे दिसून आले की पहिल्या 3 आठवड्यात आयपीएलच्या टीव्ही व्ह्यूअरशिपमध्ये 30% घट झाली आहे. पण चौथ्या आठवड्यात हा आकडा 4% ने वाढला. इथून हे समजते की लोक सुरुवातीच्या सामन्यांमध्ये फारसे स्वारस्य दाखवत नव्हते आणि नंतरच्या सामन्यांकडे वाट पाहत होते. जेथे प्ले-ऑफमध्ये पात्र किंवा पात्र नसलेल्या संघांची आकडेवारी आणि एका संघाच्या निकालाचा इतरांवर परिणाम होतो असे दिसते.

ओटीटी 2021 च्या हंगामात, पहिल्या आठवड्यात 10 दशलक्ष वापरकर्ते आयपीएल पाहत होते, तर 2022 मध्ये ते 13 दशलक्ष झाले. त्याच वेळी, RCB आणि लखनौ संघ यांच्यातील एलिमिनेटर हा IPL मधील हॉटस्टारवर सर्वाधिक प्रेक्षक असलेला सामना ठरला. हॉटस्टारवर 87 लाख लोक एकाच वेळी हा सामना पाहत होते.

टीव्ही प्रेक्षक तज्ज्ञ मानतात की मागील सीझनच्या तुलनेत संख्या कमी असण्याची तीन मुख्य कारणे आहेत

1. लोक टीव्हीवरून डिजिटलकडे वळत आहेत

मोबाईल फोन आता नवीन टीव्ही झाला आहे. डिस्ने-हॉटस्टारवर सबस्क्रिप्शन वाढले आहे. आणि तिथल्या वाढलेल्या प्रेक्षकसंख्येवरून लोक टीव्हीवरून ओटीटीकडे वळले आहेत. याची साक्ष देतात. OTT वापरकर्त्याला स्वयंपाक करताना किंवा ऑफिसमध्ये बसूनही दूरस्थ राहून सामना पाहण्याची परवानगी देतो.

2. कोरोनाच्या कालावधीनंतर आता लोक घराबाहेर पडत आहेत

कोरोनाच्या काळात जवळपास २ वर्षे घरात कैद झाल्यानंतर लोक बाहेर पडणे पसंत करत आहेत. अशा परिस्थितीत, टीव्ही बंद आहे.

3. मोठे खेळाडू आणि MI-CSK यांची निराशाजनक कामगिरी

धोनी, रोहित शर्मा आणि बर्‍याच अंशी विराट कोहलीची खराब कामगिरीही लोकांना सामन्यापासून दूर ठेवण्याचे एक मोठे कारण बनले आहे. तसेच खालील दोन सर्वात मोठे संघ - मुंबई इंडियन्स आणि चेन्नई सुपर किंग्ज, संपूर्ण स्पर्धेत कधीही त्यांच्या जोरात दिसले नाहीत.

याशिवाय, नवीन संघांचे आगमन, खेळाडूंची बदली, बदलत्या संघ ओळखीमुळे चाहते आणि प्रेक्षकांना जुन्या सेटअपपासून दूर नेले. सुरुवातीच्या टप्प्यानंतर, एकदा संघांमधील स्पर्धा प्रस्थापित झाल्यानंतर, प्रेक्षक परतले आणि आकडेवारी वाढत गेली.