Mangeshi Temple In Goa: ऐतिहासिक वास्तूंप्रमाणे, स्थापत्य आणि सांस्कृतिक महत्त्व जपलेले गोव्यातील मंगेशी मंदिर

Mangeshi Temple In Goa: भगवान महादेवांचा अवतार म्हणून मंगेशी मंदिर ओळखले जाते. हे भारतातील गोवा राज्यातील सर्वात प्रमुख आणि लोकप्रिय मंदिरांपैकी एक आहे. मंगेशी मंदिराचा थोडक्यात इतिहास जाणून घ्या.

मंगेशी मंदिराचा इतिहास:

मंगेशी मंदिराचा उगम शतकांपूर्वीचा आहे आणि हा इतिहास गोव्याच्या इतिहासाशी खोलवर गुंफलेला आहे. मूळ मंदिर 10 व्या ते 14 व्या शतकापर्यंत गोव्यावर राज्य करणार्‍या कदंब राजवंशाच्या सुरुवातीच्या काळात स्थापित केले गेले असे मानले जाते.

मंगेशी मंदिराची पुनर्स्थापना:

मंदिर मूळतः कुठ्ठाळी परिसरात होते. तथापि, 16व्या शतकात पोर्तुगीज काळात, धार्मिक धोरणांमुळे अनेक हिंदू मंदिरे नष्ट झाली किंवा स्थलांतरित झाली. मंगेशी मंदिर देखील फोंडा तालुक्यातील प्रियोळ गावातील मंगेशी येथील सध्याच्या जागेवर स्थलांतरित करण्यात आले.

मंगेशी मंदिराचे बांधकाम:

सध्याची मंदिराची रचना 18 व्या शतकात बांधण्यात आली होती. मंगेशी येथील नवीन मंदिराचे बांधकाम छत्रपती शाहू महाराज यांच्या कारकिर्दीत लोटली येथील धनाढ्य जमीनदार शेणवी कमळी यांनी प्रायोजित केले होते.

वास्तुशैली:

मंगेशी मंदिर हे गोव्याच्या पारंपारिक मंदिर स्थापत्य कलेचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे. यात हिंदू आणि पोर्तुगीज स्थापत्य घटकांचे मिश्रण आहे. मुख्य मंदिर पॅगोडाच्या आकारात बांधलेले आहे आणि त्यावर पिरॅमिड छत आहे, हे गोव्याच्या मंदिरांमध्ये एक सामान्य वैशिष्ट्य आहे.

भगवान मंगेश:

मंगेश हे गोव्यातील अनेक हिंदू सारस्वत ब्राह्मणांचे कुलदैवत (कुटुंब देवता) मानले जातात. आरोग्य, समृद्धी आणि कल्याणासाठी मंगेशदेवांचे आशीर्वाद घेण्यासाठी भाविक मंदिराला भेट देतात.

सण आणि उत्सव:

मंदिरात विविध सण मोठ्या उत्साहात साजरे केले जातात. वार्षिक शिवरात्री उत्सव हा एक महत्त्वाचा कार्यक्रम आहे, जो गोव्याच्या विविध भागातून आणि त्यापलीकडे भक्तांना आकर्षित करतो. नवरात्री आणि मंगुशी जत्रा सारखे इतर सण देखील उत्साहात साजरे केले जातात.

मंदिर परिसर:

मंदिराच्या संकुलात भगवान मंगेश यांना समर्पित मुख्य मंदिरासह, श्री गणेश, देवी पार्वती आणि नंदिकेश्वर यांसारख्या विविध देवतांच्या मंदिरांचा समावेश आहे.

नूतनीकरण आणि जीर्णोद्धार:

अनेक ऐतिहासिक वास्तूंप्रमाणे, मंगेशी मंदिराचे स्थापत्य आणि सांस्कृतिक महत्त्व टिकवून ठेवण्यासाठी वर्षानुवर्षे नूतनीकरण आणि जीर्णोद्धार केले गेले आहे.

संरक्षित स्मारक:

मंगेशी मंदिराला त्याच्या ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वामुळे भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण (ASI) द्वारे संरक्षित स्मारक म्हणून ओळखले जाते.