अमली पदार्थांच्या व्यसनापासून 'अशी' मिळणार मिळणार मुक्ती

अमली पदार्थांच्या व्यसनातून बाहेर पडणे हे सोपे काम नाही. त्यातून लोकांना बाहेर यायला अनेक वर्षे लागतात. अमली पदार्थांच्या व्यसनापासून मुक्त होण्यासाठी अनेक पद्धती अवलंबल्या जातात. तरीही ती एक मोठी समस्या राहते. परंतु अलीकडील अभ्यासात असे आढळून आले आहे की पेशींमध्ये एक अणूं आहे जो व्यसन नियंत्रित करतो तसेच औषध किती परिणाम करतय ते ठरवते.

जर्मनीतील हेडलबर्ग विद्यापीठ आणि फ्रान्समधील सोर्बोन विद्यापीठाच्या संशोधकांच्या टीमने उंदरांवर कोकेनच्या वापराद्वारे हा शोध लावला आहे. प्रोफेसर डॉ. हिल्मार बडिंग (हायडलबर्ग) आणि प्रोफेसर डॉ. पीटर व्हॅनहाउट (सोर्बोन युनिव्हर्सिटी) यांच्या नेतृत्वाखालील संशोधकांनी असे दाखवून दिले आहे की, NPAS4 प्रथिने मज्जातंतू पेशींची रचना आणि कार्य नियंत्रित करते, जे उंदरांमध्ये मादक पदार्थांचे व्यसन असते. प्रयोगादरम्यान, असे आढळून आले की जर NPAS4 कमी असेल, तर शरीरात कोकेनला मिळणारा प्रतिसाद खूपच कमी असतो. या अभ्यासाचे निष्कर्ष जर्नल EMBO Reports (EMBO) मध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहेत.

तज्ञ काय म्हणतात

अभ्यासाचे प्रमुख लेखक, थॉमस लिसेक यांनी सांगितले की, प्राण्यांच्या मॉडेलमधील NPAS4 हे मादक पदार्थांच्या गैरवापराच्या संवेदनशीलतेसाठी नियामक म्हणून काम करते. संशोधनामुळे (Research) व्यसनाधीनतेच्या बाबतीत मानवांमध्ये जागृता वाढेल आणि त्यावर आधारित उपचारांच्या नवीन पद्धती शोधता येतील.

आहाराचे दुष्परिणाम : तुम्ही आहारावर अधिक लक्ष केंद्रित करता का?

शास्त्रज्ञ (Scientist) जीन ट्रान्सक्रिप्शनमधील न्यूरॉनच्या संबंधित आण्विक सिग्नलिंगवर संशोधन करत आहेत. त्यांच्या मते, वरील निष्कर्ष मधुमेह (Diabetes) किंवा हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आजारांप्रमाणेच व्यसन-संबंधित जैविक आधाराचे अस्तित्व अधोरेखित करतात. NPAS4 (प्रोटीन ट्रान्सक्रिप्शन) Protein transcription घटक म्हणून कार्य करते.