भारतात उपवास करण्याची परंपरा अनेक शतकांपासून सुरु आहे. भारतात लोक आपापल्या देवांनुसार आठवड्यातून एक दिवस उपवास करतात आणि त्या दिवशी योग्य प्रकारे पूजा करतात. पण उपवासाला केवळ धार्मिकतेशी जोडणे योग्य होणार नाही.
आता लोक उपवासाला विज्ञानासोबत पाहू लागले आहेत आणि वैज्ञानिकदृष्ट्या याचे अनेक फायदे आहेत. जेव्हा तुम्ही वेळोवेळी उपवास करता तेव्हा त्याचा तुमच्या शरीरावर काय परिणाम होतो.तसेच कोणत्या लोकांनी उपवास करण्यापुर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
उपवास कसा व का ठेवावा
अधूनमधून उपवास शरीर शुद्ध करण्याचा एक सुरक्षित आणि प्रभावी मार्ग असू शकतो. शतकानुशतके उपवास शरीराला विषमुक्त करण्याचा आणि आरोग्य सुधारण्याचा मार्ग म्हणून प्रचलित आहे.
जर तुम्ही ते नीट केले तर उपवास केल्याने पचनसंस्था ठीक होऊ शकते. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे उपवासाच्या दिवशी शरीर आपली ऊर्जा स्वतःला दुरुस्त करण्यासाठी आणि नवनिर्मितीसाठी खर्च करते. काही लोकांना उपवास केल्यानंतर उर्जा, चांगली मानसिक स्पष्टता आणि मजबूत रोगप्रतिकारक शक्तीचा अनुभव येतो.
उपवास कोणी करू नये
उपवास सुरू करण्यापूर्वी तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. तुम्ही वैद्यकीय सल्ल्याशिवाय उपवास करू नये. विशेषत: तुमची वैद्यकीय स्थिती असल्यास किंवा औषधे घेत असाल. खरं तर, उपवासाचे (Fasting) काही धोके असू शकतात.
विशेषतः जर ते अयोग्यरित्या किंवा दीर्घ कालावधीसाठी केले गेले असेल. वास्तविक उपवास प्रत्येकासाठी योग्य नाही. विशेषत: ज्यांना शुगर, कमी रक्तदाब आणि काही खाण्यापिण्याच्या विकारांसारख्या वैद्यकीय समस्या आहेत. ज्या स्त्रिया गरोदर आहेत, स्तनपान करत आहेत किंवा खाण्याच्या अनियमित सवयींचा सामना करत आहेत त्यांनी उपवास करणे टाळावे.
उपवास करण्याचे फायदे
जर तुम्ही योग्य पद्धतीने आणि वैद्यकीय सल्ल्याने उपवास केलात तर तुम्हाला त्याद्वारे अनेक आरोग्यदायी फायदेही मिळू शकतात.
वजन कमी
उपवास केल्याने कॅलरी कमी होण्यास मदत होते ज्यामुळे वजन कमी होते आणि शरीराची रचना सुधारते.
रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित
उपवासामुळे इंसुलिन संवेदनशीलता सुधारते, जी रक्तातील साखरेची पातळी व्यवस्थापित करण्यासाठी आणि टाइप 2 मधुमेहाचा धोका कमी करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.
जळजळ कमी
उपवास केल्याने शरीरातील जळजळ कमी करण्यास उपयुक्त आहे. विशेषत: जर ही दाहकता अनेक जुनाट आजारांशी संबंधित असेल तर यामध्ये ते अधिक प्रभावी आहे.
हृदयासाठी चांगले
उपवासामुळे रक्तदाब, कोलेस्टेरॉलची पातळी आणि ऑक्सिडेटिव्ह तणाव सुधारतो, हे सर्व हृदयाच्या आरोग्यासाठी (Health) महत्त्वाचे घटक आहेत.
लक्ष केंद्रित होते
काही लोकांचा असा विश्वास आहे की उपवास केल्यानंतर मानसिक स्पष्टता आणि लक्ष केंद्रित होते. विशेषतः, हे मेंदू-व्युत्पन्न न्यूरोट्रॉफिक फॅक्टर आणि इतर फायदेशीर मेंदू रसायनांच्या निर्मितीमध्ये मदत करते.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.
