Liver: यकृत खराब होण्याची सुरुवात कशी होते? शरीर कोणते संकेत देते? जाणून घ्या लक्षणे अन् प्रतिबंधात्मक उपाय

आपण सर्वांनी कधी ना कधी ऐकले असेल की एखाद्याचे यकृत खराब झाले आहे, पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की ते खराब होण्याची सुरुवात कशी होते. आपले शरीर सुरुवातीला काही संकेत देते. मात्र आपण बऱ्याचदा लहान शारीरिक समस्यांना क्षुल्लक समजून दुर्लक्ष करतो. पण याच शुल्लक वाटणाऱ्या समस्या नंतर मोठ्या आजाराचे रुप धारण करतात. चला तर मग यकृत खराब होण्याची सुरुवातीची लक्षणे कोणती असतात आणि ती कशी ओळखावीत याबाबत जाणून घेऊयात...

यकृत हा शरीरातील एक अतिमहत्त्वाचा अवयव आहे. यकृत आपण खाल्लेल्या अन्नाचे पचन करण्यास मदत करते. याशिवाय, शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकते, रक्त शुद्ध करते. तसेच, अनेक आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि प्रथिने तयार करते. जर यकृत व्यवस्थित काम करत नसेल तर संपूर्ण शरीराची घडी विस्कटते. म्हणून, यकृत निरोगी ठेवणे गरजेचे ठरते.

कैलाश हॉस्पिटलचे वरिष्ठ डॉक्टर मानस चॅटर्जी सांगतात की, छोट्या छोट्या गोष्टी लक्षात ठेवून आपण आपले यकृत निरोगी ठेवू शकतो. यकृत खराब होण्याची सुरुवातीची अनेक लक्षणे असतात, परंतु लोक सुरुवातीला त्याकडे लक्ष देत नाहीत, ज्यामुळे नंतर समस्या मोठी होते.

थकवा आणि अशक्तपणा

जर तुम्हाला जास्त काम न करताही सतत थकवा जाणवत असेल, शरीर जड वाटत असेल, तर हा यकृताकडून इशारा असू शकतो. जेव्हा यकृत योग्यरित्या कार्य करत नाही, तेव्हा शरीरात विषारी पदार्थ जमा होऊ लागतात, ज्यामुळे अशक्तपणा आणि आळस येतो.

भूक न लागणे आणि पोटदुखी

यकृताच्या नुकसानाचे आणखी एक सामान्य लक्षण म्हणजे हळूहळू भूक मंदावते. मला जेवायला आवडत नाही, कधीकधी पोटात जडपणा जाणवतो, कधीकधी गॅस तयार होतो आणि कधीकधी मळमळ होते. ही सर्व यकृताला अन्न पचवण्यास त्रास होत असल्याची लक्षणे आहेत.

सौम्य वेदना किंवा सूज येणे

जर तुम्हाला पोटाच्या वरच्या उजव्या बाजूला वारंवार वेदना जाणवत असतील तर त्यास हलक्यात घेऊ नका. हा भाग यकृताचा महत्त्वाचा भाग असतो. त्या भागात वेदना किंवा सूज येणे हे यकृतातील जळजळीचे लक्षण असू शकते.

त्वचा आणि डोळे पिवळे होणे

यकृताचे नुकसान वाढत असताना, शरीरात बिलीरुबिन नावाचा पिग्मेंट जमा होऊ लागतो. यामुळे डोळे आणि त्वचा पिवळी दिसू लागते. याला कावीळ म्हणतात. जर तुम्हाला कधी डोळ्यांमध्ये पिवळेपणा जाणवत असेल किंवा लघवी गडद पिवळी असेल तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

वारंवार खाज सुटणे आणि त्वचेत बदल होणे

यकृताच्या आजारामुळे शरीरात पित्त क्षार जमा होतात, ज्यामुळे कधीकधी त्वचेला खाज येते. जर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची ऍलर्जी नसताना सतत खाज येत असेल, विशेषतः रात्रीच्या वेळी, तर ते यकृताच्या नुकसानाचे लक्षण असू शकते.

अचानक वजन कमी होणे

जर तुम्ही डाएटिंग न करता किंवा कोणतेही प्रयत्न न करता अचानक बारीक होत असाल तर ती चिंतेची बाब आहे. जेव्हा यकृत काम करणे थांबवते तेव्हा शरीर अन्न व्यवस्थित पचवू शकत नाही आणि वजन कमी होते.

यकृत निरोगी कसे ठेवावे

आता प्रश्न असा उद्भवतो की, यकृत खराब होण्यापासून वाचवण्यासाठी आपण काय करावे? सर्वप्रथम, दारुपासून दूर राहा, अन्नात संतुलन राखा, विशेषतः हिरव्या भाज्या, फळे आणि ताजे घरी शिजवलेले अन्न खा. जास्त औषधे घेऊ नका आणि जेव्हाही घ्याल तेव्हा डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार घ्या आणि हो, नियमित आरोग्य तपासणी देखील आवश्यक आहे.