Ganesh Chaturthi Goa: 'या' वस्तूंनी सजवतात गणपती बाप्पासाठी पारंपरिक 'माटोळी'

|| वक्रतुंड महाकाय सूर्यकोटी समप्रभ | निर्विघ्नं कुरुमे देव सर्वकार्येषु सर्वदा ||

पवित्र असा श्रावण महिना पूर्ण होताना ओढ लागते ती सर्वांच्या आवडत्या गणपती बाप्पाची. श्रावण महिना संपला की लगेच येणाऱ्या भाद्रपद चतुर्थीला आपण गणेश चतुर्थी म्हणून साजारी करतो. महाराष्ट्रात आणि गोव्यात हा सण मोठ्या भक्तिभावाने साजरा केला जातो.

गणरायांच्या आगमनाची चाहूल लागताच सर्वजण त्याच्या तयारीत मग्न होतात. घराची रंगरंगोटी करणे, सजावट करणे, सामान सामुग्री गोळा करणे इत्यादि कामे वाटून घेतली जातात. चतुर्थीला कोकणात तसेच गोव्यात माटोळी हा प्रकार प्रमुख्याने पाहायला मिळतो. वेगवेगळ्या फळा-फुलांनी सजलेली ही माटोळी मखरात बसलेल्या बाप्पाच्या डोक्यावर सजवली जाते.

माटोळी म्हणजे चौकोनी आकारात बनविलेली लाकडी चौकट. त्याचा आकार हा प्रत्येकाच्या सोयीनुसार ठरविला जातो. चतुर्थीच्या आदल्या दिवशी ही चौकट सजवायला जवळपासच्या रानातील विविध प्रकारची फळे, फुले आणली जातात. मग ती आकर्षकरीत्या चौकटीवर सजवून माटोळी तयार केली जाते व श्री गणेशाच्या मखरावर सजावटीसाठी बांधली जाते.

यामध्ये घागऱ्या, कांगळा, कुडेफळ, आटकी, धोत्रा, रुई अशी नानाविध जंगली वनस्पति, फळे,फुले बांधली जातात. औषधी गुणधर्म असलेल्या या वनस्पति, मनुष्याच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी लाभदायी असतात. त्यामुळे चतुर्थीच्या काळात यांचा प्रभाव आपल्यावर व्हावा असा यामागचा उद्देश असतो.

श्री गणेशाचे विसर्जन झाले की ही माटोळी खाली उतरविली जाते. पण गोव्यातील सत्तरी सारख्या गावांमध्ये चतुर्थीनंतर देखील काही दिवस ही सजलेली माटोळी तशीच ठेवतात जेणेकरून त्यावर असलेल्या औषधी वनस्पतीचा प्रभाव घरातल्या प्रत्येकावर व्हावा.