चारशे वर्षे जुन्या हस्तलिखितांची आजही भुरळ

अभंग आणि ओव्यांच्या रसाळ मराठीचा सतराव्या शतकाचा काळ. तेव्हा भक्ती आणि भाषेचा संगम घडवत संत-महंत मंडळी मराठी परंपरेची बीजे जनमानसात रुजवत होती. हीच मराठी सातासमुद्रापार आलेल्या फादर स्टीफन्स या अवलियाने आत्मसात केली.

चारशे वर्षांपूर्वी मराठीच्या उज्ज्वल परंपरेला कुर्निसात करत त्यांनी ख्रिस्तपुराणाची रचना केली. आजही हे ख्रिस्तपुराण मराठीप्रेमींच्या मनाचा ठाव घेते. पर्वरीतील  फादर  स्टीफन्स  केंद्रात या हस्तलिखितांच्या स्पर्शासाठी रसिकांची पावले वळतात.

जैसी हरळांमाजि रत्नकळा

कि रत्नामाजि हिरा निळा

तैसी भाषांमाजि चोखळा

भाषा मराठी

या एकनाथकालीन अभंगाच्या ओळी..अमृतातेही पैजा जिंकणाऱ्या मराठीचं सार्थ वर्णन करतात. रचनाकाराची भाषेबद्दलची आत्मियता प्रत्येक शब्दातून स्पष्ट होते. पण यांचा रचनाकार कुणी मराठमोळा संत नाही.

सतराव्या शतकाच्या सुरुवातीला ख्रिस्तप्रसारासाठी भारतात दाखल झालेले आणि ऑक्‍सफर्ड विद्यापीठात शिकलेले धर्मगुरु फादर स्टीफन्स यांच्या या ओळी आहेत. संवादाची साधने नसताना, भाषा शिकवण्यासाठी मध्यस्थांची वाणवा आणि पूर्णतः नवखा मुलूख, अशा स्थितीतही फादर स्टीफन्स यांनी मराठी आत्मसात केली आणि या भाषेची महती तिच्याच लेकरांना जाणवून दिली.

फादर स्टीफन्स यांनी इ.स.1616 मध्ये हे महाकाव्य मुद्रित केले. पण जगात आज कोठेही त्याची मूळ मुद्रित प्रत उपलब्ध नाही. अखेर 1907 मध्ये फादर स्टीफन्स यांची सर्व हस्तलिखिते मिळवून जोसेफ साल्ढाना यांनी मंगळुरू येथे ख्रिस्तपुराण प्रकाशित केले.

तब्बल 10,962 ओव्यांचे रोमी मराठीतील हे महाकाव्य देवनागरीत अवतरण्यासही तीन शतके उलटली. ख्रिस्तपुराणाची देवनागरीतील प्रत आज सहज उपलब्ध आहे.