पणजी ही भारताच्या गोवा राज्याची राजधानी आणि उत्तर गोवा जिल्ह्याचे मुख्यालय आहे. प्रशासकीयदृष्ट्या ते तिसवाडी तालुक्यात आहे. पणजी हे मांडवी नदीवर वसलेले शहर आहे. वास्को द गामा आणि मडगाव नंतर पणजी हे गोव्यातील तिसरे मोठे शहर आहे.
1843 पर्यंत ते एक छोटेसे गाव होते. त्या वेळी गोवा ही पोर्तुगीजांची राजधानी होती ज्याला आज जुना गोवा म्हणतात. जुन्या गोव्यात प्लेगच्या प्रादुर्भावामुळे मोठा विनाश झाला आणि वसाहती सरकारने 1843 मध्ये सोडून दिल्या.
त्यानंतर पणजी (Panaji) राजधानी झाली. 1961 मध्ये, गोवा मुक्तियुद्धांतर्गत, भारताने ऑपरेशन विजय नावाच्या लष्करी हस्तक्षेपात गोव्यातून पोर्तुगीज (Portuguese) सरकार हटवले आणि नंतर ते भारतात विलीन केले. 1961 ते 1987 पर्यंत पणजी ही गोवा, दमण आणि दीव या केंद्रशासित प्रदेशाची राजधानी होती. गोव्याला 1987 मध्ये राज्याचा दर्जा देण्यात आला आणि तेव्हापासून पणजी ही त्या राज्याची राजधानी आहे. मांडवी नदीच्या पलीकडे ऑल्टो पर्वरी गोवा येथे मार्च 2000 मध्ये नवीन विधानसभा (Assembly) संकुलाचे उद्घाटन करण्यात आले.
1541 मध्ये बांधले गेले. इतर पर्यटन (Tourism) आकर्षणांमध्ये 16व्या शतकातील नूतनीकरण केलेला आदिलशाही पॅलेस, इन्स्टिट्यूट मिनेझिस ब्रागांझा, चर्च ऑफ सेंट सेबॅस्टेन आणि फॉन्टेनहास क्षेत्र (लॅटिन क्वार्टर म्हणूनही ओळखले जाते) यांचा समावेश आहे. जवळच समुद्राला लागून मिरामार वाळूचा समुद्रकिनारा (बीच) आहे. 21 ऑगस्ट 2011 पर्यंत, डॉन बॉस्को वक्तृत्वाने जॉन बॉस्को नावाच्या ख्रिश्चन धर्मगुरूचे अवशेष ठेवले होते. दादा वैद्य मार्गावर महालक्ष्मी मंदिर आहे, जे सर्व धर्मातील स्थानिक रहिवाशांचा आदर करतात आणि शहरातील मुख्य आकर्षणांपैकी एक आहे.
2011 च्या जनगणनेनुसार, पणजीची एकूण लोकसंख्या 114,405 होती, त्यापैकी 52% पुरुष आणि 48% स्त्रिया होत्या. एकूण साक्षरता दर 90.9% - 94.6% पुरुष आणि 86.9% महिलांसाठी होता. 9.6% लोकसंख्या 7 वर्षाखालील मुले होती.
पणजी म्हणजे "ज्या भूमीत पूर येत नाही." सुरुवातीला पोर्तुगीज नाव "पंगीम" होते, ज्याला इंग्रजीत पंजिम असे म्हणतात. 1960 नंतर त्याचे स्पेलिंग "पणजी" असे झाले. स्थानिक कोकणी भाषेत याला पोंजीम म्हणतात.
दैनिक गोमंतकचे सदस्य व्हा
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.
