पहिली आणि सर्वात कमी समुद्राची 'भरतीओहोटी'

वास्को: चिखली मधील प्रसिद्ध वेरेग बेटावर (Goa Beach) 2022 मधील ही पहिली सर्वात कमी समुद्राची भरतीओहोटी होती, तथापि पूर्वीच्या विपरीत हा परिसर पारंपारिक स्थानिक समुदायाने निराशेने सोडला होता. हे सर्व कारण या नैसर्गिक संसाधनावर अवलंबून असलेल्या स्थानिक आदिवासी समुदायाला सोडून (क्लॅम्स) तिसऱ्यो या सर्वात साधनसंपन्न भागात परतले नाहीत.

शेकडो पेक्षा जास्त दाबोळी-चिखली गावकरी कमी भरतीच्या वेळी वरेग बेटाच्या (Island) वाळूच्या पट्ट्यातून क्लॅम काढतात. पण या नवीन वर्षात तिसऱ्यो (क्लॅम्स) दिसले नाहीत. हे क्षेत्र क्लॅम्स, विंडो-पेन ऑयस्टर आणि इतर समुद्री प्रजातींचे समृद्ध प्रजनन ग्राउंड होते. परंतु विविध घटक आणि लोहखनिजांच्या प्रदूषणामुळे (pollution) आता नामशेष झालेल्या शेड्यूल्ड प्रजाती प्लॅकुना प्लेसेंटाचा हा नैसर्गिक अधिवास नष्ट झाला आहे, ज्याला गोव्यात विंडोपेन ऑयस्टर किंवा मोत्याची आई म्हणून ओळखले जाते. चिखली दाबोळी ग्रामस्थ चिखली खाडी आणि वरेग बेटाच्या आजूबाजूच्या या विशिष्ट भागाचे संरक्षण करण्यासाठी अधिकाऱ्यांकडे पाठपुरावा करत आहेत. चिखली जैवविविधता (Biodiversity) वारसा स्थळ म्हणून पंचायत आधी पास झाली. वरेग बेटाच्या आजूबाजूचा आणि सेंट जॅसिंटो बेटापर्यंतचा भाग जैवविविधता हेरिटेज साइट म्हणून घोषित करण्याचा ठराव ऑफ चिकालिममध्ये होता.

चिखली जैवविविधता व्यवस्थापन समिती आणि चिखली पंचायतीने समितीच्या वरील नमूद केलेल्या ठरावाला मान्यता दिली आहे आणि ते मंजूर करण्यासाठी ते गोवा राज्य जैवविविधता मंडळाकडे पाठवले आहे.

गोवा राज्य जैवविविधता ब्रँडच्या मंजुरीची चिखली ग्रामस्थांना प्रतीक्षा आहे. गेल्या एक वर्षापासून प्रलंबित आहे याबद्दल त्यांनी नाराजी व्यक्त केली.

श्री. सिरिल फर्नांडिस हे चिखली जैवविविधता हेरिटेज समितीचे अध्यक्ष आहेत. त्यांनी आशा व्यक्त केली की गोवा राज्य जैवविविधता आणि त्याचे सदस्य सचिव डॉ. प्रदीप सरमोकदम हे गोवा सरकार आणि राष्ट्रीय जैवविविधता बोर्ड यांच्याकडे वरेग भूमीला जैवविविधता वारसा स्थळ म्हणून घोषित करण्याच्या प्रस्तावाला मान्यता देण्यासाठी पाठपुरावा करतील.

श्री. फर्नांडिस यांच्या म्हणण्यानुसार, एकदा ही मंजुरी मिळाल्यावर, पंचायत, सीबीएमसी आणि स्थानिक ग्रामस्थ संरक्षणासाठी उपाययोजना करू शकतात, जमिनीवर शिवून टाकू शकतात आणि या टेक ब्री नैसर्गिक क्लॅम्स (फिसिकॉस) आणि 'मेंडडिओस' ऑयस्टरचे संरक्षण आणि संवर्धन करण्यास मदत करू शकतात.

फोटो : चिखली मधील प्रसिद्ध वेरेग बेटावर २०२२ मधील ही पहिली सर्वात कमी समुद्राची भरतीओहोटी होती.