हनिमूनचे नंदनवन म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या 'या' देशात सर्वाधिक घटस्फोट, अमेरिका कुठेचं नाही!

जगात असे अनेक लोक आहेत, ज्यांना वेगवेगळ्या देशात जावून तेथील लोक, संस्कृती, पंरपरा याविषयी जाणून घ्यायला आवडते. असेच एक नाव इब्न-बतुता आहे.

मोरोक्कोमध्ये जन्मलेला इब्न-बतुता जग फिरत असताना 1343 मध्ये मालदीवमध्ये पोहोचला. तिथे फिरत असताना त्याने 'रिहला' नावाचे एक प्रवासवर्णन लिहिले.

यामध्ये इतर अनेक देशांसह मालदीवचाही उल्लेख करण्यात आला होता. त्यात या मोरोक्कन प्रवाशाने लिहिले आहे की, बेटावर घालवलेल्या काही महिन्यांत त्याने 6 वेळा लग्न केले आणि घटस्फोट घेतला.

सागरी प्रवासाला निघालेले लोक...!

इब्न बतुता लिहितो की, 'अशा बेटांवर लग्न करणे सोपे आहे. बेटे लहान आहेत. येथील महिला अतिशय सुंदर आहेत. आणि सर्वात विचित्र गोष्ट म्हणजे इथले मच्छिमार अनेक महिने समुद्र प्रवास करतात. कधीकधी ते इतर बेटांवर स्थायिक होतात.

अशा परिस्थितीत, जाण्यापूर्वी, ते आपल्या पत्नीला घटस्फोट देतात जेणेकरुन ती देखील तिचे स्वतंत्र आयुष्य जगू शकेल.' ही एक प्रकारची तात्पुरती व्यवस्था आहे. प्रवासात लोक लग्न करतात आणि लग्न मोडतात

दरम्यान, हिंदी महासागरात वसलेल्या या छोट्याशा देशात घटस्फोटाचे प्रमाण सर्वाधिक आहे. जागतिक घटस्फोटाच्या आकडेवारीनुसार, मालदीवमध्ये (Maldives) सध्या दर हजार विवाहांमागे 5.52 घटस्फोट आहेत. हा डेटा अमेरिका, कॅनडा किंवा कोणत्याही आधुनिक देशापेक्षा खूप जास्त आहे.

डेटा काय सांगतो

नव्वदच्या दशकाच्या सुरुवातीला इथे लग्न आणि घटस्फोटाचे प्रमाण जास्त होते. प्रत्येक 1000 प्रौढांपैकी 34.4 लोकांनी लग्न केले होते.

जनगणनेची आकडेवारी असेही सांगते की, 1977 मध्ये 30 वर्षे वयोगटातील बहुतेक महिलांनी 3 वेळा घटस्फोट घेतला होता. विशेष म्हणजे, यामागचे कारणही तपासण्यात आले. समाज शास्त्रज्ञांना असे आढळून आले की, घटस्फोटाच्या दरामागे एक नव्हे तर अनेक कारणे आहेत.

अनिश्चिततेत जगायचे नव्हते

गेल डिजिटल स्कॉलर लॅबमध्ये प्रकाशित झालेल्या 'वर्ल्डमार्क एनसायक्लोपीडिया ऑफ रिलिजियस प्रॅक्टिसेस' या क्रॉनिकलमध्ये लेखक आयझॅक हेन्री व्हिक्टर म्हणाले की, इतर इस्लामिक-बहुल देशांच्या तुलनेत मालदीवमध्ये घटस्फोटाचे प्रमाण जास्त आहे.

कारण येथील लोक समुद्रमार्गे अधिक प्रवास करतात. इब्न बतूताप्रमाणेच यातही तेच कारण देण्यात आले. प्रवासाला निघालेली प्रवासी कधी परततील हे सांगता येत नाही.

किंवा परतल्यावर त्याच जोडीदारासोबत राहतील याबाबत प्रश्नच आहे. अशा परिस्थितीत घटस्फोट देण्याचे प्रमाण वाढले. यामुळेच साठ-सत्तरच्या दशकात जेव्हा बाकी जग घटस्फोटाला एक भ्रम मानत होते, तेव्हा हे बेट त्यात पुढे गेले होते.

शरिया कायदा हे देखील कारण असू शकते

घटस्फोटाच्या उच्च दरामुळे, मालदीवचा गिनीज बुकमध्ये समावेश करण्यात आला आहे. तथापि, असा कोणताही विशिष्ट स्टडी आढळला नाही, ज्यामुळे हे सांगता येईल की, या विशिष्ट कारणामुळे घटस्फोटाचे प्रमाण वाढले आहे.

इथे इस्लामी तत्त्वे आणि शरिया कायदा लागू असल्याने पुरुषांना घटस्फोट घेणे तितकेसे अवघड नाही, असा उल्लेख बहुतांश ठिकाणी आढळतो.

जरी गेल्या काही वर्षांत सरकारने घटस्फोटाचे प्रमाण नियंत्रित करण्याचा प्रयत्न केला. या अंतर्गत न्यायालयात न जाता पत्नीपासून विभक्त होणाऱ्या पतींना मोठा दंड भरावा लागतो.

या बेटावर लग्न करणे देखील सोपे आहे

भारतातील किंवा इतर देशांतील लोक यावर फारसा खर्च करत नाहीत, उलट मालदीवमध्ये पती पत्नीला थोडी रक्कम देण्याचे वचन देतो. यानंतर एक चहाची पार्टी होते, ज्यामध्ये फक्त जवळचे लोक सहभागी होतात.

पण अशी लग्ने फक्त स्थानिक लोकच करतात. मालदीवमधील ट्रॅव्हल प्रमोशन कंपन्या मोठ्या पॅकेजसह लग्ने पार पाडण्यासाठी ओळखल्या जातात.

या अरब देशांमध्ये घटस्फोटाचे प्रमाण वाढत आहे

मुस्लिमबहुल अरब देशांमध्ये घटस्फोटाचे प्रमाण खूप जास्त आहे. इजिप्शियन कॅबिनेटच्या इंफॉर्मेशन एंड डिसीजन सपोर्ट सेंटरने कुवेत, इजिप्त (Egypt), कतार आणि इतर अनेक इस्लामिक देशांवर केलेल्या सर्वेक्षणात आश्चर्यकारक कल दिसून आला.

त्यानुसार, कुवेतमध्ये सुमारे 48% विवाह घटस्फोटात संपतात. हा आकडा इजिप्तमध्ये 40% आहे, त्यानंतर कतार आणि जॉर्डनमध्ये सुमारे 37% आहे. या यादीत यूएई आणि लेबनॉनचाही समावेश आहे.

डिसीजन सपोर्ट सेंटरने मान्य केले की, पूर्वी फक्त पुरुषच घटस्फोटासाठी पुढे यायचे, पण आता महिलांनीही घटस्फोटाची मागणी करायला सुरुवात केली आहे. घटस्फोटाच्या वाढत्या प्रमाणात ही संख्या दिसून येते.

व्हिएतनाममध्ये लग्न एकदाच होते...

दुसरीकडे, जगात सर्वात कमी घटस्फोट कोणत्या देशात होतात, असा प्रश्न आता तुम्हाला पडला असेल. तर या यादीत व्हिएतनाम अव्वल स्थानावर आहे, जिथे दर हजारात 0.2 टक्के घटस्फोट होतात.

बौद्ध लोकसंख्या असलेल्या या देशात कौटुंबिक रचनेवर खूप भर दिला जातो आणि स्थिर विवाह देखील चांगल्या अर्थव्यवस्थेच्या फायद्यासाठी आवश्यक आहे.