'स्पाय डॉल्फिन', रशियन नौदलाची युक्रेनियन युद्धात नवी रणनीती

रशियाने (Russia) आता डॉल्फिनला युद्धभूमीत सोडले आहे. खरे तर रशियन लष्कराने काळ्या समुद्रातील नौदल तळावर प्रशिक्षित लष्करी डॉल्फिन तैनात केले आहेत. असे मानले जाते की रशियाने आपल्या नौदल ताफ्यावर पाण्याखालील हल्ला रोखण्यासाठी हे केले आहे. डॉल्फिन (Russia Trained Dolphin) च्या तैनातीची माहिती उपग्रह फुटेजद्वारे प्राप्त झाली आहे. यूएस नेव्हल इन्स्टिट्यूट (USNI) ने सेवास्तोपोल बंदरातील नौदल तळाच्या उपग्रह प्रतिमांचे परीक्षण केले. फेब्रुवारीमध्ये रशियाने युक्रेनवर हल्ला केला तेव्हा दोन डॉल्फिन लष्करी तळावर नेण्यात आल्याचे त्याला आढळले. (Russia Ukraine War)

दरम्यान रशियाला लष्करी हेतूने डॉल्फिनला प्रशिक्षण देण्याचा मोठा इतिहास आहे. रशिया त्यांचा वापर समुद्राखालील वस्तू शोधण्यासाठी आणि शत्रूच्या गोताखोरांना शोधण्यासाठी करतो. सेवस्तोपोल बंदर हे रशियन सैन्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. हे बंदर क्रिमियाच्या दक्षिणेस आहे. यूएसएनआयच्या विश्लेषणानुसार, अनेक रशियन जहाजे येथे अँकर करतात. येथे अँकरिंग करण्याचे कारण म्हणजे ते शत्रूच्या क्षेपणास्त्रांच्या श्रेणीबाहेर आहेत. पण त्यांच्यावर पाण्याखाली हल्ला होण्याचा धोका नेहमीच असतो. युक्रेनने सेवास्तोपोलजवळील मत्स्यालयात डॉल्फिनला प्रशिक्षणही दिले आहे. हे प्रशिक्षण सोव्हिएत काळातच केले गेले होते.

अशाप्रकारे डॉल्फिन रशियाच्या हाती लागला

खरे तर शीतयुद्धाच्या काळात अमेरिका आणि सोव्हिएत युनियन या दोन्ही देशांनी डॉल्फिनचा 'शस्त्र' म्हणून वापर केला होता. डॉल्फिनच्या आवाजाद्वारे पाण्याखालील खाणी शोधण्याची क्षमता आहे. अमेरिकेने डॉल्फिन आणि समुद्री सैन्याची देखभाल करण्यासाठी 28 दशलक्ष पर्यंत खर्च केले. 2012 मध्ये युक्रेनियन सैन्याने डॉल्फिनला प्रशिक्षित करणारा निकामी सेवास्तोपोल कार्यक्रम पुन्हा सुरू केला होता. पण 2014 मध्ये जेव्हा रशियाने क्रिमियावर कब्जा केला तेव्हा हे डॉल्फिन रशियन सैन्याच्या हाती लागले. युक्रेननेही त्यांच्या परतीची मागणी केली होती. तर दुसरीकडे रशियाने या कार्यक्रमाचा युक्रेनियन युद्धात आणखी विस्तार केला.

रशियाने यापूर्वी डॉल्फिनचा वापर केला होता

त्याच वेळी, क्रिमियाच्या रशियन कब्जानंतर पकडल्या गेलेल्या डॉल्फिनचे पराक्रम पाहता, रशियाने दोन वर्षांनंतर रशियन नौदलाने आणखी पाच डॉल्फिन खरेदी करण्याची मोठी घोषणा केली. ते 2016 च्या उन्हाळ्यात वितरित केले जाणार होते. मात्र, 2016 मध्ये विकत घेतलेला हाच डॉल्फिन नवा डॉल्फिन आहे का नाही हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. सीरियन युद्धादरम्यान रशियानेही सीरियातील टार्टस तळावर डॉल्फिनचा वापर केल्याचे सॅटेलाइट फुटेजमधून समोर आले आहे. रशियाने केवळ डॉल्फिनलाच प्रशिक्षण दिले नाही, तर बेलुगा व्हेललाही प्रशिक्षण दिले आहे. 2019 मध्ये नॉर्वेजवळ व्हेल मासा दिसल होता.