Diwali 2022: दिवाळीत उत्तर प्रदेशचमधील कुंभार देताहेच चिनी वस्तूंना टक्कर, मातीचे दिवे खूप ट्रेंडमध्ये

प्रत्येक वेळी भारतीय सण आले की देशभरात फक्त चिनी वस्तुच दिसतात. चीनमधील उत्पादने स्वस्त आणि चमकदार असतात, त्यामुळे त्यांची विक्री सहज होते. या आव्हानाचा सामना करण्यासाठी आता उत्तर प्रदेश (UP) सरकार पूर्वांचलच्या कुंभारांना प्रशिक्षण देत आहे. यावेळी यूपी सरकारने कुंभारांसाठी इलेक्ट्रिक सोलर चॉक सुरू केला आहे . कुंभारांनाही प्रशिक्षण दिले जात आहे. 

या प्रशिक्षणामुळे केवळ कुंभारांचे जीवनच बदलले नाही तर ते आता चिनी (China) उत्पादनांनाही आव्हान देत आहेत. दिवाळीसाठी (Diwali) डिझायनर आणि जादूच्या दिव्यांसह सजावट करण्यासाठी कुंभार मातीच्या इतरही वस्तू बनवत आहेत. कुंभारांना प्रशिक्षण देऊन त्यांना त्यांच्या पारंपरिक व्यवसायात अधिक कुशल बनवले जात आहे. त्यामुळे त्यांचे राहणीमान सुधारत असून, बदलत्या काळाच्या गरजेनुसार उत्पादने तयार करण्याचे कौशल्यही ते आत्मसात करत आहेत. 

• गरीब कुंभारांना मोफत इलेक्ट्रिक सोलर चाक 

खादी ग्रामोद्योग आयोगाचे उपसंचालक आणि प्रभारी रितेश कुमार श्रीवास्तव यांनी सांगितले की, दारिद्र्यरेषेखालील कुंभारांना शासनाकडून मोफत इलेक्ट्रिक सोलर चाक देण्यात आला आहे. त्याची किंमत 20 हजार रुपये आहे.

• क्लस्टर बनवून प्रशिक्षण दिले जात आहे

यूपी सरकारने कुंभारांना प्रशिक्षण देण्यासाठी अनेक क्लस्टर्स स्थापन केले आहेत. कुंभारांचे प्रशिक्षण क्लस्टरमध्ये केले जाते. यामुळे कुंभारांना मातीचे नवीन आकार बनवणे सोपे झाले आहे, परिणामी ते नवीन पदार्थ बनवत आहेत. प्रशिक्षणामुळे त्यांचे उत्पन्न वाढत असून त्यामुळे त्यांचे जीवनमान उंचावले आहे. क्लस्टर त्यांना डिझाइन, पॅकेजिंग, रंग (Color) इत्यादी सर्व गोष्टींमध्ये प्रशिक्षण देते.

• चमकदार रंगांचा व्यावसायिक वापर आणि उत्तम पॅकिंगवर विशेष भर दिला जातो 

आतापर्यंत परंपरेने कुंभार म्हणून काम करणाऱ्या वाराणसीच्या (Varanasi) विकास प्रजापतीने सांगितले की, इलेक्ट्रिक सोलर चाकने आमच्या आयुष्यात आनंद आणला आहे. सौरऊर्जेवर चालत असल्याने या चाकाच्या साह्याने वीज बिलाची बचत होत असून, आता आपण ठरलेल्या वेळेत अनेक पटींनी अधिक उत्पादन घेत आहोत. 

याशिवाय शासनाच्या प्रशिक्षण कार्यक्रमातून आपण नवीन डिझाईनची नवीन उत्पादने बनवायला शिकत आहोत. आम्ही मातीच्या वस्तूंचे सुरक्षित पॅकिंग, रंग आणि योग्य तापमानात शिजवण्याचे प्रशिक्षणही घेत आहोत. याच्या मदतीने आम्ही खास दिवाळीसाठी मातीचे जादूचे दिवे, डिझायनर दिवे, जादूई शंख आणि नारळाच्या आकाराचे दिवे बनवतो, ज्यामध्ये तेल दिसत नाही. याशिवाय मातीचे परकर, कंदील यासह अनेक सजावटीच्या वस्तू बनवल्या जात आहेत.