चीनची अफगाणिस्तानमध्ये विस्तारवादी निती; बेल्ट अँड रोडचा विस्तार

तालिबानने (Taliban) अफगाणिस्तानवर (Afghanistan) ताबा मिळवल्यानंतर चीन आता अफगाणिस्तानला त्याच्या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पांसाठी भांडवल देत आहे. बेल्ट अँड रोड (BRI Project) उपक्रम प्रकल्प हे चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग (Xi Jinping) यांचे स्वप्न आहे. याद्वारे चीनला जगातील सुमारे 60 देशांना रस्ते आणि समुद्री मार्गांनी जोडायचे आहे. हेच कारण आहे की, चीन आता तालिबानच्या माध्यमातून अफगाणिस्तानात आपले जाळे विनत आहे. बीआरआय प्रकल्पाचे काम वाढवण्याबरोबरच चीन येथे रेल्वेचे जाळे विस्तारत असून स्थानिक बाजारपेठ बळकावण्यातही व्यस्त आहे.

किंबहुना पाकिस्तान आधीच चीनच्या ताब्यात आला आहे, जो चीनला थेट ग्वादर बंदराशी जोडत आहे. त्याचबरोबर चीनच्या बीआरआय प्रकल्पासाठी अफगाणिस्तान हा एक महत्त्वाचा देश राहिला आहे. अफगाणिस्तान (Afghanistan) बीआरआयचा (BRI) औपचारिक सदस्य आहे, परंतु चीनच्या या प्रकल्पाला त्याने हिरवा सिग्नल दिला नाही. आता, अफगाणिस्तानातून अमेरिकन सैन्याची माघार आणि तालिबानच्या ताब्यात आल्यानंतर चीनने आपल्या विस्तारवादी धोरणावर काम करण्यास सुरुवात केली आहे.

अफगाणिस्तानातील बीआरआय प्रकल्प पुन्हा सक्रिय करण्यासाठी चीन पेशावर ते काबूल या हायस्पीड मोटरवेचे नियोजन करत आहे. पाकिस्तानचा राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक N5 इस्लामाबादमार्गे पेशावरला जातो आणि नंतर अफगाणिस्तान-पाकिस्तान सीमा खैबर खिंडजवळील लुंडी कोटलला जातो. यानंतर अफगाणिस्तानचा AH76 महामार्ग जो थेट काबूलला जातो. पेशावर ते काबूल हे अंतर सुमारे 280 किलोमीटर आहे, जे झाकण्यासाठी 5 ते 6 तास लागतात. चीनची नजर अफगाणिस्तानच्या खनिज साठ्यावरही आहे.

अफगाणिस्तानमध्ये तांबे, कोळसा, लोह, लिथियम आणि युरेनियम तसेच तेलाचा साठा आहे, ज्यावर चीनची दीर्घ काळापासून नजर आहे. काही चिनी खाण कंपन्यांनी सुरक्षेच्या कारणाकडे दुर्लक्ष करून त्या बाजारात प्रवेश करण्याचे ठरवले आहे. यासोबतच बीआरआय यशस्वी करण्यासाठी चीनने रस्ते आणि रेल्वे नेटवर्कचे जाळे तयार करण्याची संपूर्ण योजना तयार केली आहे. असे सांगितले जात आहे की सुमारे 5 रेल्वे नेटवर्कची सर्व तयारी पूर्ण झाली आहे.