World Animal Day: औषध अन् सौंदर्यप्रसाधनांसाठी 'या' प्राण्यांवर केले जाते सर्वाधिक रिसर्च

आज जागतिक कल्याण प्राणी दिन म्हणून साजरा केला जात आहे. या दिवसाचा उद्देश जगात प्राणी संरक्षणाविषयी बोलणे हा आहे. जर कोणतीही प्रजाती धोक्यात असेल तर तीचे रक्षण करणे गरजेचे आहे. एखाद्या प्राण्यावर अत्याचार होत असेल तर त्या प्राण्यालाही त्याच्या हातापासून वाचवावे लागते, पण आज आम्ही तुम्हाला अशाच एका सत्याची ओळख करून देणार आहोत.

मानवांसाठी बनवलेल्या औषधांच्या संशोधनाच्या नावाखाली दरवर्षी लाखो प्राणी मारले जातात किंवा जाळले जातात. विशेष म्हणजे चाचणीत प्राण्यांना (Animal) मारण्यासाठी या प्रकरणात प्राणी कल्याण कायदा सोपा करण्यात आला आहे, म्हणजेच संशोधनाच्या नावाखाली प्राणी मारले जात असतील, तर कारवाई करता येणार नाही. संशोधनाच्या नावाखाली अनेक प्राण्यांचा जीव घेतला जातो.

• अमेरिकन प्रयोगशाळांमध्ये संशोधनाच्या नावाखाली दरवर्षी 100 दशलक्षाहून अधिक प्राणी जाळले जातात. ते अपंग आहेत किंवा त्यांना विष प्राशन केले जाते.

• प्राण्यांसाठी सुरक्षित आणि प्रभावी 92% प्रायोगिक औषधे मानवी चाचण्यांमध्ये अपयशी ठरतात. संशोधनादरम्यान औषधे अत्यंत धोकादायक बनतात.

• उंदीर, पक्षी, सरपटणारे प्राणी आणि उभयचर प्राणी वापरणाऱ्या प्रयोगशाळांना प्राणी कल्याण कायदा (AWA) अंतर्गत किमान संरक्षणातून सूट देण्यात आली आहे.

• यूएस प्रयोगशाळांमध्ये वापरल्या जाणार्‍या 90% प्राण्यांची चाचणी केलेल्या प्राण्यांच्या अधिकृत आकडेवारीमध्ये गणना केली जात नाही.

• युरोप, इस्रायल आणि भारत, जगातील सर्वात मोठी सौंदर्यप्रसाधन बाजारपेठ, यांनी सौंदर्यप्रसाधनांसाठी प्राण्यांच्या चाचणीवर (Testing) आणि प्राण्यांनी चाचणी केलेल्या नवीन सौंदर्य उत्पादनांच्या विक्री किंवा निर्यातीवर आधीच बंदी घातली आहे.

• AWA अंतर्गत राखीव प्राण्यांचा गैरवापर आणि छळ केला जाऊ शकतो. त्यात कायदेशीर कारवाईची तरतूद नाही.

• ह्युमन सोसायटीनुसार, कीटकनाशकाची नोंदणी करण्यासाठी 50 हून अधिक प्रयोगांची आवश्यकता आहे. यासाठी सुमारे 12 हजार जनावरांचा वापर केला जातो.

• काही चाचण्यांमध्ये प्राण्याला 2 वर्षांसाठी दररोज एक पदार्थ दिला जातो. इतर काही चाचण्यांमध्ये गरोदर जनावरांना मारणे आणि त्यांच्या गर्भाची चाचणी करणे यांचा समावेश होतो.

• पर्यायी चाचणी 3 R (रिड्यूस, रिफ्यूज, रीसायकल) वापरली जाते. यामध्ये ना प्राण्यांची संख्या कमी होत आहे ना त्यांना दिल्या जाणाऱ्या वेदना कमी होत आहेत.

• अनेक कॉस्मेटिक चाचण्या सामान्यतः उंदीर, ससे आणि गिनी डुकरांवर केल्या जातात. हे त्वचा (Skin) आणि डोळ्यांशी (Eyes) संबंधित आहे. हे जतन केलेल्या त्वचेवर घासले जातात आणि कोणतीही वेदनाशामक औषधे न देता डोळ्यांमध्ये टोचले जातात.