महाकुंभ मेळावा हा १३ जानेवारी २०२५ ते २६ फेब्रुवारी २०२५ दरम्यान उत्तर प्रदेशातील प्रयागराज येथे होणार आहे. कुंभमेळ्यात सर्वात चर्चा होते ती नागा साधूंची. कुंभमेळ्यात मोठ्या संख्येने नागा साधू दिसतात, मात्र कुंभमेळ्यानंतर हे साधू कुठे दिसत नाही. या गुढ वाटणाऱ्या नागा साधूंविषयी जाणून घेऊया सविस्तर.
नागा साधू म्हणजे भारतीय अध्यात्माचा एक अमूल्य भाग आहे. त्यांची तपश्चर्या, वैराग्य, आणि आध्यात्मिक ध्येय सर्वांसाठी प्रेरणादायक ठरते. नागा साधू प्रामुख्याने भारतातील पवित्र ठिकाणी, एकांत भागात आणि धर्माशी संबंधित परिसरांमध्ये राहतात. त्यांचे वास्तव्य नेहमीच सांसारिक जीवनापासून दूर असते, कारण त्यांचा मुख्य उद्देश वैराग्य, तपश्चर्या, आणि ध्यान आहे.
कठोर तपश्चर्या
नागा साधू कठोर योगाभ्यास, ध्यान, आणि तपश्चर्या करतात. ते हिमालयात थंड हवामानात किंवा अगदी अनुकूल नसलेल्या परिस्थितीतही राहू शकतात. ते कुटुंब, संपत्ती, आणि सांसारिक जीवनाचा त्याग करतात. नागा साधू वैयक्तिक इच्छांपासून मुक्त होण्यासाठी आपल्या आत्म्याशी जोडलेले राहतात.
नागा साधू संपत्ती, कुटुंब, आणि सांसारिक जीवनाचा पूर्ण त्याग करतात. ते नग्न (किंवा साध्या वस्त्रात) राहतात. कठोर योगसाधना, प्राणायाम, आणि तपश्चर्या हे त्यांच्या दैनंदिन जीवनाचे भाग आहेत. त्यांचा विश्वास आहे की ध्यानाद्वारे आत्मशुद्धी आणि ईश्वराशी जवळीक साधता येते.नागा साधू त्यांच्या शरीरावर भस्म (राख) लावतात. भस्म लावणे हे त्यांच्या धार्मिक विधींमधील महत्त्वाचा भाग आहे.
नागा साधूंचे अन्न
नागा साधू दररोज प्रार्थना करतात. हिंदू धर्मातील वेद, उपनिषदे, आणि शास्त्रांचा अभ्यास करतात. महत्त्वाच्या धार्मिक कार्यक्रमांत, विशेषतः कुंभमेळ्यात, नागा साधूंची शाही स्नानात प्रमुख भूमिका असते. ते अत्यंत साधे अन्न घेतात. काही वेळा फळे, कंदमुळे, किंवा अल्प अन्नावर त्यांचे जीवन चालते. काही नागा साधू भिक्षा मागून अन्न मिळवतात.
नागा साधूंची परंपरा वैदिक ऋषी आणि योगींपासून सुरू झाली. प्राचीन काळात ऋषी आणि साधू युद्ध-कौशल्याचे प्रशिक्षण घेत आणि समाजाच्या रक्षणासाठी तत्पर राहत. प्राचीन काळात परकीय आक्रमण आणि हिंदू धर्मावर होणाऱ्या हल्ल्यांपासून संरक्षणासाठी नागा साधूंना योद्ध्यांचे स्वरूप देण्यात आले.
आदि शंकराचार्य यांनी हिंदू धर्माचे संरक्षण करण्यासाठी आखाड्यांची स्थापना केली. त्यांनी नागा साधूंना एक संघटित रूप दिले आणि त्यांना धर्म आणि संस्कृतीच्या रक्षणासाठी तयार केले. त्यांनी 13 प्रमुख आखाड्यांची स्थापना केली. प्रत्येक आखाड्याचा प्रमुख गुरू असतो आणि त्यांचे नियम कठोर असतात.
नागा साधू समाजात अध्यात्म, योग, आणि धार्मिक परंपरांचा प्रचार करतात. आजही नागा साधू कुंभमेळ्याचा मुख्य आकर्षण असतात. नागा साधू आजच्या काळातही हिंदू धर्म आणि संस्कृतीच्या रक्षणासाठी योगदान देत आहेत.
दैनिक गोमंतकचे सदस्य व्हा
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.