भारताच्या 'या' खेड्यात प्रत्येकजण गाऊन सांगतो आपलं नाव

ईशान्य भारतात (Northeast India) संस्कृती आणि सौंदर्यासाठी प्रसिद्ध असलेला हा भाग. सात राज्यांसह ईशान्येकडील अनेक गोष्टींमुळे खास आहे. ईशान्य राज्यातील मेघालयातील (Meghalaya) एक गाव ते अधिक खास बनवते. शिलॉन्‍गपासून (Shillong) कोंगथोंग (Kongthong) 65 किमी अंतरावर आहे. या गावात, आपण एखाद्याचे नाव विचारले तर ते इतरांनसारखे नाव सांगत नाही, परंतु ते गाणे गाऊन आपले नाव सांगतील. आपण आश्चर्यचकित झाला ना? होय, हे मेघालयचे व्हिसलिंग व्हिलेज म्हणून ओळखले जाते. तर मग आम्ही तुम्हाला या व्हिसलिंग व्हिलेजबद्दल सांगू.(In this village of India everyone tells their name by singing)

गेल्या कित्येक शतकांपासून या गावातील लोकं अशीच नावे सांगत आहेत. या गावात राहणाऱ्या लोकांनी कोड म्हणून जिंगरवेई लॉवबेईचा वापर सुरू केला आहे. या गावाची लोकसंख्या सुमारे 700 आहे आणि युनेस्कोकडून (UNESCO) या गावाला मोठ्या आशा आहेत. शतकानुशतके जुनी परंपरा जपण्यात मदत करण्यासाठी या समुदायाने युनेस्को व एका शाळेकडून आशा व्यक्त केली आहे.

कोंगथोंगमध्ये राहणारे 36-वर्षीय समुदाय नेते रोथेल खोंगस्ती यांनी एका मुलाखतीत अधिक तपशीलाने हे स्पष्ट केले. त्याने सांगितले की जेव्हा एखादा मूल जन्माला येतो तेव्हा त्याच्या आईने त्याच्यासाठी एक धून वापरली आहे. जेव्हा कोणाला बोलवायचे असेल तेव्हाही समान ट्यून वापरली जाते.प्रथम मुलाची आई ही सुर तयार करते आणि मूल गर्भाशयात आल्यावर किंवा मुलाला जन्म दिल्यानंतर ती निरोगी होते तेव्हा ती बनवते. यानंतर हा सूर समाजातील वडिलधाऱ्यांसमोर नेला जातो.

हे नेहमीच लक्षात ठेवले पाहिजे की सूर एकसारखा किंवा दुसर्‍याच्या सूरांची नक्कल होऊ नये. जसजसे मूल मोठे होते तसतसे ही सूर त्याची ओळख बनते. जेव्हा त्याचा मृत्यू होतो तेव्हा ही सूर त्याच्या सोबत असते. मेघालय गेल्या अनेक वर्षांपासून युनेस्कोच्या सांस्कृतिक वारसा यादीमध्ये या विशिष्ट नामकरण परंपरेचा समावेश करण्याचा प्रयत्न करीत आहे.

या खेड्यासारख्याच दुसर्‍या कॅनरी गावाचा उल्लेख अमेरिकन वृत्तपत्र माध्यमांनी केला होता, ज्याचा या वर्षात 2013 मध्ये समावेश होता. सन 2017 मध्ये, तुर्कीची 'बर्ड लैंग्‍वेज' (Turkish bird language) देखील युनेस्कोने मान्य केली होती. आता मेघालयातील ही परंपरा समाविष्ट करण्याचा प्रयत्न सुरू आहे. येथे आता केवळ 700 लोक ही परंपरा वाचवण्याचा प्रयत्न करीत आहेत. तर सिल्बोमध्ये 22,000 लोक आणि तुर्कीची बर्ड लैंग्‍वेजला 10,000 लोक फॉलो करतात.जिंगरवेई लॉवबेई कोणत्याही शाळेत शिकवले जात नाही.

जिंजरवेई लवबेई कोंगथांगमधील दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनला आहे. ही भाषा त्यांच्या पूर्वजांचा आदर करण्याचा एक मार्ग आहे असे गावातील लोकांचे मत आहे. संशोधकांच्या मते, प्रत्येक वेळी जेव्हा मूल जन्माला येतो तेव्हा सूर हा आदर दर्शविण्याचा एक मार्ग आहे. लोक त्यांच्या पूर्वजांच्या सन्मानार्थ जिंगारवे गातात. या परंपरेशी संबंधित अनेक प्रथा आहेत. ही परंपरा जिवंत आहे पण आता त्याबद्दल चिंता वाढत आहे.