Earthquake In Haryana: झज्जरमध्ये जाणवले भूकंपाचे धक्के, रिश्टर स्केलवर 2.5 तीव्रता

Earthquake In Haryana: हरियाणातील झज्जरमध्ये आज सकाळी भूकंपाचे धक्के जाणवले आहे. सकाळी 7 च्या सुमारास भूकंपाचे धक्के जाणवले. रिश्टर स्केलवर या भूकंपाची तीव्रता 2.5 इतकी होती. 

पण भूकंपाच्या दृष्टीने 2.5 ची तीव्रता फारशी मानली जात नाही. मात्र हरियाणातील झज्जरमध्ये लोकांना पृथ्वी हादरल्याचा अनुभव आला. लोक घराबाहेर पडू लागले. 

सध्या तरी या भूकंपात कोणतेही नुकसान झाल्याची माहिती नाही. भूकंपाचे कारण काय आणि भूकंपाची तीव्रता कशी मोजली जाते हे जाणून घेउया.

• भूकंप कसे मोजले जातात?

भूकंप रिश्टर स्केलने मोजले जातात. भूकंपाच्या लहरींची तीव्रता मोजण्यासाठी रिश्टर स्केल हे गणितीय स्केल आहे, त्याला रिश्टर मॅग्निट्युड टेस्ट स्केल म्हणतात. रिश्टर स्केलवर भूकंप 1 ते 9 च्या आधारे त्याच्या केंद्रापासून म्हणजेच केंद्रस्थानावरून मोजले जातात. हे स्केल पृथ्वीच्या आतून बाहेर पडणाऱ्या ऊर्जेच्या आधारे भूकंपाची तीव्रता मोजते.

तज्ञांच्या मते भूकंपाची अनेक कारणे असू शकतात. पण आजच्या काळात भूकंपाचे प्रमुख कारण म्हणजे मानवी कृती आहे. पृथ्वीच्या खोलीतून तेल काढले जात आहे, झाडांची संख्या कमी होत आहे आणि त्यांच्या जागी उंच इमारती बांधल्या जात आहेत. या सर्वांमुळे निसर्गाचा समतोल बिघडतो, त्यामुळे वेळोवेळी भूकंप होतात. 

• भूकंपाचे शास्त्रीय कारण देखील जाणून घ्या

भूकंप कसे आणि का होतात हे शास्त्रीयदृष्ट्या समजून घेण्यासाठी आपल्याला पृथ्वीची रचना समजून घ्यावी लागेल. वास्तविक ही पृथ्वी टेक्टोनिक प्लेट्सवर वसलेली आहे. त्याच्या खाली द्रव लावा आहे. या प्लेट्स सतत तरंगत राहतात आणि अनेक वेळा एकमेकांवर आदळतात. वारंवार आदळल्यामुळे अनेक वेळा प्लेट्सचे कोपरे वाकतात आणि जास्त दाब आल्यावर या प्लेट्स तुटू लागतात. अशा स्थितीत खालून बाहेर पडणारी ऊर्जा बाहेर पडण्याचा मार्ग शोधते आणि या गडबडीनंतर भूकंप होतो.

• भूकंपाचे केंद्र काय आहे?

भूकंपाच्या केंद्राला भूकंपाचे केंद्र असे म्हणतात ज्याच्या खाली भूगर्भीय ऊर्जा प्लेट्सच्या हालचालीमुळे बाहेर पडते. या ठिकाणी भूकंपाचा प्रभाव जास्तीत जास्त असतो आणि तेथे सर्वात मजबूत कंपन असते. 

कंपनाची वारंवारता कमी झाल्यामुळे त्याचा प्रभाव कमी होतो. परंतु रिश्टर स्केलवर 7 किंवा त्याहून अधिक तीव्रतेचा भूकंप झाला तर 40 किमीच्या त्रिज्येत हादरे तीव्र होतात. भूकंपाची वारंवारता वरच्या दिशेने आहे की खालच्या दिशेने आहे यावर ते अवलंबून असते. जर कंपनाची वारंवारता वरच्या दिशेने असेल तर कमी क्षेत्र प्रभावित होईल.