जेष्ट गायक पंडित दीनानाथ मंगेशकर (Deenanath Mangeshkar) यांच्या जेष्ट कन्या लता मंगेशकर (Lata Mangeshkar) यांना हिंदी चित्रपटसृष्टीतील सर्वोत्कृष्ट गायिका (best singers of the Hindi film industry) म्हणून ओळखले जाते. गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डमध्ये (Guinness Book of World Records) त्यांची जगातील सर्वाधिक रेकॉर्ड कलाकार म्हणून नोंद झाली आहे. त्यांनी त्यांच्या करियरची सुरुवात 1942 मध्ये केली असून, सात दशकांपेक्षा जास्त काळ त्यांनी संगीत सेवा केली आहे. पंडित दीनानाथ हे मूळचे गोव्यातील मंगेशी गावातले होते, त्यांनी त्यांचे मूळ नाव हरिडकर बदलून मंगेशकर केले. जेष्ट कलाकारांच्या यादीतील हे दुसरे नाव सुद्धा गोव्यामधूनच येते. पंडित दीनानाथ मंगेशकर हे एक कुशल शास्त्रीय गायक आणि रंगमंच अभिनेते होते.
लता यांनी एक हजारांहून अधिक हिंदी चित्रपटांसाठी गाणी रेकॉर्ड केली असून त्यांना छत्तीसहून अधिक प्रादेशिक भारतीय भाषा आणि परदेशी भाषांमध्ये गाण्याचा मोठा अनुभव आहे. लता मंगेशकर या मंगेशकर भावंडांच्यातील सर्वात मोठी मुलगी असून त्यांची आशा मंगेशकर हृदयनाथ मंगेशकर, उषा मंगेशकर आणि मीना मंगेशकर ही भावंडे पण याच क्षेत्रात आहेत. या भवंडांना त्यांचे वडील जेष्ट गायक पंडित दीनानाथा मंगेशकर यांच्याकडून संगीताची शिदोरी मिळाली. 1989 मध्ये त्यांना चित्रपटसृष्टीतील भारतातील सर्वोच्च पुरस्कार दादासाहेब फाळके या पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.
बालपण आणि प्रारंभिक जीवन
लता मंगेशकर यांचा जन्म 2 September सप्टेंबर 1929 रोजी इंदूर, मध्य प्रांतांमध्ये (आता मध्य प्रदेश) येथे झाला. दीनानाथा आणि शेवंती मंगेशकर यांच्या पाच मुलांपैकी ती सर्वात मोठी मुलगी होती. जी एका महाराष्ट्रीय ब्राह्मण कुटुंबातील होती. लता जन्माला आल्यावर सुरुवातीला हेमा हे नाव ठेवण्यात आले होते, परंतु नंतर तिच्या वडिलांनी तिच्या एका नाटकातील एका पात्राने प्रेरित होऊन तिला लता असे नाव दिले. तिला चार भावंडे होती, तीन बहिणी, मीना, आशा आणि उषा; आणि एक भाऊ, हृदयनाथ. पाचही मंगेशकर भावंडांनी त्यांच्या वडिलांकडून शास्त्रीय संगीत शिकले. वयाच्या पाचव्या वर्षापासून लता यांनी वडिलांच्या संगीत नाटकांमध्ये अभिनय करण्यास सुरुवात केली. त्यांनी नंतरच्या आयुष्यात अमानत खान, पंडित तुलसीदास शर्मा आणि अमन अली खान साहेबांसारख्या शास्त्रीय संगीताचे धडे घेतले. त्या लहान असताना शाळेत न गेल्याने त्यांना औपचारिक शिक्षण मिळाले नाही. लता अवघ्या 13 वर्षांच्या असताना पंडित दिनानाथ यांचे निधन झाले आणि सर्वात मोठी मुलगी म्हणून कुटुंबाची आर्थिक जबाबदारी लता यांच्या खांद्यावर आली.
करिअर
लता मंगेशकर यांची विविध भूमिकांमध्ये एक उत्कृष्ट कारकीर्द आहे, देवाने दिलेल्या भेटीमुळे 1940 पासून 1980 पर्यंत ती सर्वात यशस्वी आणि प्रसिद्ध महिला पार्श्वगायिका बनली. वैजयंतीमालापासून प्रिती झिंटापर्यंत सुरू झालेल्या तिने बॉलिवूडच्या सर्व आघाडीच्या महिलांना आपला आवाज दिला आहे. तिच्या गाण्यांनी वर्षानुवर्षे आणि सीमा ओलांडून लाखो लोकांच्या हृदयाला स्पर्श केला होता. तिने तिच्या करिअरच्या सुरुवातीला काही अभिनय देखील केले.
पुरस्कार आणि सन्मान
लताजींना पार्श्वगायिका म्हणून त्यांच्या उत्कृष्ट कारकीर्दीसाठी असंख्य पुरस्कार आणि सन्मान मिळाले आहेत. पद्मभूषण 1969, दादासाहेब फाळके पुरस्कार 1989 , पद्मविभूषण 1999 महाराष्ट्र भूषण पुरस्कार 1997 एनटीआर राष्ट्रीय पुरस्कार 1999 आणि एएनआर राष्ट्रीय पुरस्कार 2009 हे त्यांनी जिंकलेले काही पुरस्कार आहेत. 2001 मध्ये त्यांना भारतरत्न, भारताचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार देण्यात आला. त्यांनी 3 राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार (1972, 1974, 1990), आणि 12 बंगाल चित्रपट पत्रकार संघ पुरस्कार (1964, 1967-1973, 1975, 1981, 1983, 1985) जिंकले. , 1987, 1991). त्यांनी चार वेळा सर्वोत्कृष्ट महिला पार्श्वगायकासाठी फिल्मफेअर पुरस्कारही जिंकले आहेत (1958, 1962, 1965, 1969, 1993, 1994). त्यांनी 1993 मध्ये फिल्मफेअर जीवनगौरव पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.
Read Goa news in Marathi and Goa local news on Tourism, Business, Politics, Entertainment, Sports and Goa latest news in Marathi on Dainik Gomantak. Get Goa news live updates on the Dainik Gomantak Mobile app for Android and IOS.
